Strefa inwestora 

AGENT TRANSFEROWY
Agent transferowy zajmuje się szeroko pojętą ewidencją  i obsługą uczestników funduszy – prowadzi tzw. rejestr uczestników poszczególnych funduszy. W rejestrze są zapisywane dane uczestników funduszu oraz cała historia przeprowadzonych przez nich transakcji. Agent transferowy jest także odpowiedzialny za poprawne przeliczanie wpłat inwestorów na jednostki uczestnictwa funduszy (patrz definicja ), a w przypadku wycofania środków, dokonuje umorzenia jednostek i zwrotu środków na rachunek bankowy. Powyższe działania mają także miejsce w sytuacji przenoszenia środków między funduszami (w ramach konwersji/zamiany, patrz definicja) czy też przenoszenia środków między produktami z różnych instytucji finansowych (w ramach wypłat transferowych, patrz definicja). 

AKTYWA FUNDUSZU
 

To zgromadzone środki wszystkich uczestników funduszu (pochodzące z ich wpłat), zainwestowane na rynku kapitałowym m.in. w akcje, obligacje oraz inne instrumenty finansowe i papiery wartościowe. 

BENCHMARK

Punkt odniesienia, który służy do oceny działań inwestycyjnych funduszu i jego zyskowności. Fundusze stosują benchmarki, by można było porównać wypracowane przez nie stopy zwrotu z obiektywnymi wartościami rynkowymi. Benchmark najczęściej składa się z indeksu/-ów giełdowych np. 50% WIG+50% S&P500. Benchmark to często także swego rodzaju wyznacznik w inwestowaniu środków uczestników danego funduszu. 

DEPOZYTARIUSZ

Bank danego funduszu, który przechowuje środki uczestników zgromadzone w funduszu (aktywa, patrz definicja) i prowadzi ich rejestr. Depozytariusz, poza samym przechowywaniem aktywów, m.in. czuwa nad ich bezpieczeństwem, sprawdza, czy ich wartość obliczana jest zgodnie z prawem oraz nadzoruje i sprawdza, czy fundusz inwestuje środki zgodnie z przyjętym celem i przepisami.

DFE
 

Dobrowolny fundusz emerytalny. W ramach DFE są gromadzone oszczędności uczestników produktów emerytalnych takich jak IKE i IKZE (patrz definicja) oraz PPK. DFE to fundusze zarządzane przez PTE (patrz definicja), na mocy ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

FIFO

Metoda odkupienia jednostek funduszu (patrz definicja) w przypadku wycofania się z inwestycji. Zgodnie z metodą FIFO (ang. first in, first out), w pierwszej kolejności są odkupowane jednostki o najwcześniejszej dacie nabycia.

FIO

Fundusz Inwestycyjny Otwarty. To rodzaj funduszu inwestycyjnego, który jest dedykowany szerokiemu gronu uczestników (m.in. niska bariera wejścia, praktycznie brak ograniczeń w dystrybucji). W związku z tym, że FIO są skierowane do klienta masowego, w porównaniu do SFIO i FIZ, cechują się największymi ograniczeniami inwestycyjnymi (celem jest ochrona interesu uczestników). FIO są instrumentem zharmonizowanym w ramach unijnej dyrektywy UCITS.

FUNDUSZ EMERYTALNY

Fundusz emerytalny to podmiot, który gromadzi wpłaty uczestników produktów emerytalnych –  OFE oraz IKE i IKZE, a także PPK – i inwestuje je na rynku kapitałowym (m.in. w akcje i obligacje). Z uwagi na to, że fundusze emerytalne służą gromadzeniu środków na przyszłe emerytury mają ograniczone możliwości inwestowania w ryzykowne instrumenty finansowe. W ramach funduszu emerytalnego można oszczędzać wyłącznie poprzez wymienione wyżej produkty emerytalne.
 

FUNDUSZ INWESTYCYJNY

Fundusz inwestycyjny to podmiot, który gromadzi wpłaty uczestników funduszu oraz  inwestuje je na rynku kapitałowym (lokowanie w papiery wartościowe, m.in. akcje, obligacje). W ramach funduszy inwestycyjnych można znaleźć produkty takie jak IKE, IKZE czy PPK, lecz można inwestować w nie także bezpośrednio (bez korzystania z produktów emerytalnych oraz innych).

FUNDUSZ PARASOLOWY

To rodzaj konstrukcji występującej w funduszach inwestycyjnych, gdzie w ramach jednego funduszu, działa kilka subfunduszy.  Subfundusze w ramach funduszu różnią się między sobą m.in. realizowaną polityką inwestycyjną oraz wysokością opłat. Przenoszenie kapitału między subfunduszami nie jest obciążone podatkiem od dochodów kapitałowych. 

HIFO
 

Metoda odkupienia jednostek funduszu (patrz definicja) w przypadku wycofania się z inwestycji. Zgodnie z metodą HIFO (ang. highest in, first out), w pierwszej kolejności są odkupowane jednostki nabyte po najwyżej cenie.

IKE

Indywidualne Konto Emerytalne. Prywatny i dobrowolny produkt emerytalny. IKE jest dedykowane inwestorom indywidualnym – to oni podejmują decyzję o założeniu IKE i dokonywaniu wpłat na konto. IKE, obok IKZE,  PPE i PPK, tworzy III filar systemu emerytalnego.

IKZE

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Prywatny i dobrowolny produkt emerytalny. IKZE jest adresowane do inwestorów indywidualnych – to oni podejmują decyzję o założeniu IKZE i dokonywaniu wpłat na konto. IKZE, obok IKE, PPE i PPK, tworzy III filar systemu emerytalnego. Wpłaty na IKZE mogą być odliczone od podstawy opodatkowania w PIT. 

JEDNOSTKA UCZESTNICTWA / ROZRACHUNKOWA FUNDUSZU

Wpłaty uczestników funduszu inwestycyjnego są zamieniane na jednostki uczestnictwa, a funduszu emerytalnego na jednostki rozrachunkowe. Jednostki uczestnictwa i rozrachunkowe reprezentują prawa majątkowe uczestników funduszu do udziału w aktywach funduszu (prawa są określone ustawą i statutem funduszu). Jednostka uczestnictwa/rozrachunkowa nie jest papierem wartościowym i nie może być zbywana na rzecz osób trzecich poza odkupieniem przez fundusz na żądanie uczestnika.

KATEGORIA JEDNOSTEK UCZESTNICTWA / ROZRACHUNKOWYCH FUNDUSZU

 
Jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego oraz jednostki rozrachunkowe funduszu emerytalnego mogą być podzielone na kategorie. Kategorie mogą różnić się między sobą m.in.: sposobem dystrybucji; sposobem lub wysokością pobieranych opłat. Jednostki różnych kategorii są wyceniane, a ich wyceny są publikowane na stronie internetowej nn.pl/notowania-i-wyniki-finansowe

KID

Kluczowe Informacje dla Inwestorów (ang. Key Investment Information). Skrót najważniejszych informacji o działalności danej instytucji. To pigułka informacyjna, z którą powinien się zapoznać każdy (potencjalny) inwestor.
 

KID to trzystronnicowy dokument publikowany przez wszystkie fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne zamknięte i UFK. Docelowo dokumenty te będą publikowały także fundusze inwestycyjne typu FIO i SFIO.
 

KID to dokument, który ma zastąpić KIID. KID różni się od KIID sposobem prezentacji danych oraz metodologią doboru danych i obliczeń.  KID składa się z ośmiu sekcji i zawiera m.in.: opis celu i polityki inwestycyjnej, profil ryzyka i zysku (przedstawione na dość przejrzystej 7-stopniowej skali), wysokość opłat oraz wyniki funduszu. KID jest publikowany zgodnie z wymogami rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 2017/653.
 

Dowiedz się więcej o dokumentach funduszy. 
 

KIID

Kluczowe Informacje dla Inwestorów (ang. Key Investor Information Document). Skrót najważniejszych informacji o działalności funduszu inwestycyjnego. To pigułka informacyjna, z którą powinien się zapoznać każdy (potencjalny) uczestnik funduszu.

KIID to dwustronnicowy dokument publikowany przez wszystkie fundusze inwestycyjne typu FIO i SFIO (patrz definicja). KIID składa się z sześciu sekcji: 1.Dane pozwalające na identyfikację funduszu, 2. Opis jego polityki i celów inwestycyjnych, 3. Przedstawienie dotychczasowych wyników lub ich symulacji, 4. Wysokość opłat i kosztów ponoszonych przez uczestników funduszu, 5. Określenie profilu ryzyka, 6. Informacje praktyczne. KIID jest publikowany zgodnie z wymogami rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 583/2010. 

Dowiedz się więcej o dokumentach funduszy. 
 

KNF
 

Komisja Nadzoru Finansowego – organ nadzorujący rynek finansowy w Polsce. Sprawuje nadzór i kontroluje m.in. działalność funduszy emerytalnych i funduszy inwestycyjnych, ale też i banków i zakładów ubezpieczeń.

KONWERSJA

Przenoszenie środków między poszczególnymi funduszami.

• Z tytułu konwersji instytucja finansowa może pobierać opłaty manipulacyjne (za konwersję oraz wyrównawcze). W PPK w Nationale-Nederlanden nie pobieramy tej opłaty.
• Przenoszenie środków między funduszami jest obciążone podatkiem od dochodów kapitałowych i (naliczany przy wycofywaniu kapitału). Nie dotyczy to przenoszenia środków między subfunduszami. W PPK tego podatku nie ma.

LIFO

Metoda odkupienia jednostek funduszu (patrz definicja) w przypadku wycofania się z inwestycji. Zgodnie z metodą LIFO (ang. last in, first out), w pierwszej kolejności są odkupowane jednostki o najpóźniejszej dacie nabycia.

ODKUPIENIE JEDNOSTEK UCZESTNICTWA

Uczestnik funduszu w każdym momencie może wycofać się z inwestycji (wyjątkiem jest OFE, gdzie środki są wypłacane w formie emerytury, patrz definicja). Na żądanie uczestnika, fundusz odkupuje jednostki uczestnictwa/rozrachunkowe (uczestnik je sprzedaje). W zamian za odkupione jednostki, uczestnik otrzymuje gotówkę przekazywaną na rachunek bankowy. Wypłacana jest kwota odpowiadająca aktualnej wycenie sprzedawanych jednostek (dzień wyceny do transakcji odkupienia jednostek jest określony w dokumentach funduszu), pomniejszana o ewentualny podatek od zysków kapitałowych (patrz definicja).

OFE

Otwarty fundusz emerytalny. Otwarte Fundusze Emerytalne powstały w 1999 r. w ramach reformy systemu emerytalnego – stanowią podstawę II filaru systemu emerytalnego. Uczestnicy OFE odprowadzają miesięczne składki w wysokości 2,92% wynagrodzenia brutto (to część obowiązkowej składki emerytalnej). Kapitał zgromadzony w OFE jest wypłacany w formie emerytury.

OPŁATA BIEŻĄCA

Opłata bieżąca obrazuje realną wysokość kosztów ponoszonych przez uczestnika funduszu w danym roku kalendarzowym. Opata bieżąca uwzględnia wszystkie opłaty pobierane z aktywów funduszu (m.in. opłata za zarządzanie, koszty depozytariusza, agenta transferowego). Opłata bieżąca nie obejmuje zatem opłat manipulacyjnych. Opłata bieżąca jest przedstawiana w KIID (fundusze inwestycyjne) lub KID (dobrowolne fundusze emerytalne). W przypadku funduszy inwestycyjnych, opłata bieżąca uwzględnia koszty transakcyjne funduszu. W przypadku dobrowolnych funduszy emerytalnych, koszty transakcyjne są wykazywane jako odrębna kategoria.

OPŁATA ZA ZARZĄDZANIE

To wynagrodzenie towarzystwa zarządzającego funduszami za korzystanie z kompetencji i infrastruktury w zakresie zarządzania aktywami. Opłata za zarządzanie występuje w dwóch formach – stałej  i zmiennej. Opłata stała jest pobierana niezależnie od wypracowanej stopy zwrotu (patrz definicja), a opłata zmienna jest uzależniona od wyniku wypracowanego przez fundusz (patrz definicja poniżej). Opłata za zarządzanie jest pobierana z aktywów funduszu. Opłata stała jest podawana jako stawka roczna – codziennie z aktywów pobierana jest 1/365 stawki rocznej.

OPŁATA ZMIENNA
 

Opłata zmienna to rodzaj opłaty za zarządzanie. Opłata zmienna (w przeciwieństwie do opłaty stałej) jest uzależniona od stopy zwrotu wypracowanej przez fundusz. Fundusz może pobrać opłatę zmienną po spełnieniu określonych warunków – np. wypracowanie stopy zwrotu przekraczającej określoną stawkę lub przewyższającą wskazany indeks giełdowy (np. WIG).

OPŁATY MANIPULACYJNE

Opłaty transakcyjne ponoszone przez uczestników funduszu w związku z samym faktem inwestowania w fundusz. Mogą być pobierane przy m.in. nabyciu jednostek (na początku inwestycji w fundusz), umorzeniu jednostek (wycofanie się z funduszu), konwersji (przenoszenie kapitału między funduszami). Opłaty może pobierać fundusz lub dystrybutor (instytucja pośrednicząca w inwestowaniu w fundusze np. bank).

OPŁATA WYRÓWNAWCZA

To opłata pobierana w związku z przenoszeniem środków między funduszami w ramach zamiany lub konwersji (patrz definicja). To jednak nie koszt samej zamiany, lecz różnica między stawkami opłat dystrybucyjnych lub umorzeniowych pobieranych przez fundusze/subfundusze, w które inwestujemy. Opłata wyrównawcza jest pobierana, gdy (sub)fundusz, do którego przelewamy środki pobiera wyższą opłatę dystrybucyjną/umorzeniową niż dotychczasowy. Opłata wyrównawcza jest równa różnicy tych opłat i jest naliczana od wartości kapitału podlegającego zamianie/konwersji.

PORTFEL INWESTYCYJNY

Suma wszystkich papierów wartościowych i instrumentów finansowych, w które zainwestował fundusz (m.in. akcji i obligacji). Fundusze okresowo publikują dokument „Struktura aktywów”, gdzie wyszczególnione są wszystkie papiery wartościowe i instrumenty finansowe, w które zainwestował fundusz (podana jest wartość inwestycji i udział w portfelu inwestycyjnym). 

PPE

Pracowniczy program emerytalny. Prywatny  i dobrowolny produkt emerytalny – PPE są tworzone i prowadzone przez pracodawców, a uczestnikami PPE są osoby zatrudnione. PPE obok IKE i IKZE współtworzy III filar systemu emerytalnego. Na indywidualny rachunek uczestnika PPE trafiają wpłaty z dwóch źródeł – składki pracownika i składki pracodawcy. Kapitał z PPE wypłacają indywidualnie posiadacze PPE. Działalność PPE reguluje ustawa o PPE.

PPK

Pracowniczy plan kapitałowy. Prywatny i dobrowolny produkt długoterminowego oszczędzania – PPK są tworzone przez pracodawców, a uczestnikami PPK są osoby zatrudnione. Na indywidualny rachunek uczestnika PPK trafiają wpłaty z trzech źródeł – wpłaty pracownika, wpłaty pracodawcy i dopłaty państwowe (Fundusz Pracy). Działalność PPK reguluje ustawa o PPK.

PROSPEKT INFORMACYJNY FUNDUSZU
 

Dokument, który jest swoistym kompendium wiedzy o funduszu. Prospekt zawiera wszystkie szczegółowe informacje o funduszu, sposobie jego działania oraz warunkach uczestnictwa. Zaletą tego dokumentu jest fakt, że jest on okresowo aktualizowany – co roku po zakończeniu roku kalendarzowego do prospektu trafiają najświeższe dane podsumowujące działalność funduszu. 

W zależności od rodzaju funduszu struktura prospektu różni się. W przypadku funduszy emerytalnych prospekt to kompilacja kilku odrębnych dokumentów, m.in. statut, roczne sprawozdanie finansowe funduszu, informacja o wynikach inwestycyjnych funduszu. Natomiast prospekty funduszy inwestycyjnych bazują na informacjach zawartych w w/w dokumentach, lecz dokumenty te nie są częściami składowymi prospektu.

Dowiedz się więcej o dokumentach funduszy. 
 

PTE
 

Powszechne Towarzystwo Emerytalne – instytucja finansowa, która zarządza otwartymi funduszami emerytalnymi (OFE) oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi (DFE). Działalność PTE reguluje ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. 

REJESTR UCZESTNIKÓW FUNDUSZU

Rejestr uczestników funduszu obejmuje wszystkie zdarzenia i transakcje związane z udziałem klientów w danym funduszu. Rejestr obejmuje: dane osobowe i  kontaktowe uczestników, informacje o wszystkich transakcjach na rachunkach uczestników funduszu.

SFIO

Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty. To rodzaj funduszu inwestycyjnego, który jest dedykowany szerokiemu gronu uczestników, lecz może ustanawiać większą barierę wejścia i ograniczenia dystrybucji niż FIO (patrz definicja wyżej). SFIO mogą stosować bardziej elastyczną politykę inwestycyjną niż FIO. 

SPRAWOZDANIE FINANSOWE FUNDUSZU

Dokument podsumowujący działalność funduszu od strony sprawozdawczości finansowej. Sprawozdanie finansowe zawiera: bilans, rachunek wyników, skład portfela inwestycyjnego (patrz definicja) na dzień sprawozdania wraz z ich procentowym udziałem, a także zmiany w aktywach netto (patrz definicja) oraz inne istotne informacje o działalności funduszu inwestycyjnego. W przypadku funduszy inwestycyjnych sprawozdanie jest publikowane jako osobny dokument (sprawozdanie półroczne i roczne), natomiast fundusze emerytalne publikują roczne sprawozdanie w ramach tzw. prospektu informacyjnego.

Dowiedz się więcej o dokumentach funduszy. 
 

SRRI

Wskaźnik ryzyka funduszu. Poziom ryzyka jest prezentowany na 7-stropniowej skali, gdzie 1 to fundusze o najniższym poziomie ryzyka, a 7 o najwyższym poziomie ryzyka. Wskaźnik SRRI jest obliczany jako odchylenie standardowe tygodniowych stóp zwrotu w okresie ostatnich 5 lat.

Zgodnie  wymogami regulacyjnymi, wskaźnik SRRI jest prezentowany w dokumencie KIID (patrz definicja wyżej), choć może być prezentowany również w innych dokumentach/na stronach internetowych. 
 

STATUT FUNDUSZU

Statut to podstawowy i fundamentalny dokument każdego funduszu inwestycyjnego i emerytalnego. Statut określa ramy i zasady funkcjonowania funduszu, a także warunki uczestnictwa w funduszu. Statut zawiera w szczególności informacje dotyczące polityki inwestycyjnej funduszu, rodzaje papierów wartościowych i instrumentów finansowych, w które może inwestować fundusz, czy wysokość i rodzaje pobieranych opłat. Statut jest przekazywany do Komisji Nadzoru Finansowego.
 

Dowiedz się więcej o dokumentach funduszy.

STOPA ZWROTU

Miara zyskowności inwestycji – pozwala określić, czy wartość zainwestowanych środków wzrosła czy spadła. Stopę zwrotu podaje się jako wartość procentową. Jest ona obliczana poprzez zastawienie wyceny jednostki funduszu w danym okresie – wycenę na końcu okresu, dzielimy przez wycenę na początku okresu. Stopa zwrotu funduszu jest dodatnia, gdy wycena jednostki funduszu w danym okresie wzrosła, lub ujemna, gdy wycena jednostki funduszu w danym okresie spadła.

SUBFUNDUSZ

Z punktu widzenia uczestnika, subfundusz to rodzaj funduszu inwestycyjnego. W sensie prawnym subfundusz to wydzielona część funduszu inwestycyjnego. Poszczególne subfundusze w ramach funduszu różnią się między sobą m.in. realizowaną polityką inwestycyjną oraz wysokością opłat. Przenoszenie kapitału między subfunduszami nie jest obciążone podatkiem od dochodów kapitałowych.

SUCCESS FEE

To inna nazwy opłaty zmiennej (patrz definicja wyżej).

TFI

Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych – instytucja finansowa, która zarządza funduszami inwestycyjnymi. Działalność TFI reguluje ustawa o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.  

UFK

Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitałowy. To produkt, który łączy ubezpieczenie na życie z inwestycyją . UFK są  oferowane przez towarzystwa ubezpieczeń na życie. W ramach elementu inwestycyjnego, część składki ubezpieczeniowej jest lokowana w fundusze inwestycyjne, natomiast w ramach elementu ubezpieczeniowego, pozostała część składki służy pokryciu składki za ubezpieczenie na życie.

UMORZENIE JEDNOSTEK UCZESTNICTWA

Gdy uczestnik funduszu wycofuje się z inwestycji, jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych oraz jednostki rozrachunkowe funduszy emerytalnych są odkupowane i umarzane (na rachunek bankowy uczestnika trafia kwota odpowiadająca bieżącej wartości umorzonych jednostek, pomniejszona o ewentualny podatek belki, patrz definicja). Umorzone jednostki nie są oferowane innym uczestnikom (dla innych uczestników są emitowane nowe jednostki uczestnictwa/rozrachunkowe).

WAN

Wartość aktywów netto. To aktywa funduszu (patrz definicja powyżej), pomniejszone o zobowiązania funduszu, w przede wszystkim koszty funduszu (m.in. opłaty za zarządzanie oraz inne opłaty związane z funkcjonowaniem funduszu).

WYCENA JEDNOSTKI UCZESTNICTWA

Uczestnicy funduszy na bieżąco mogą sprawdzać wartość swojej inwestycji – na stronach instytucji finansowych publikowana jest wycena jednostek uczestnictwa i rozrachunkowych funduszy. Fundusze inwestycyjne i emerytalne wyceniają poszczególne elementy portfela inwestycyjnego, w które zainwestowano zgromadzony kapitał. W ten sposób określana jest wartość aktywów funduszu. Po pomniejszeniu tej wartości o zobowiązania funduszu, ustala się wartość aktywów netto, którą kolejno dzieli się przez liczbę jednostek. Częstotliwość wyceny jest regulowana ustawowo oraz określana w dokumentach funduszy.

ZAMIANA

Przenoszenie środków między poszczególnymi subfunduszami (w ramach jednego funduszu). Przenoszenie środków między subfunduszami (w ramach jednego funduszu) nie jest obciążone podatkiem Belki. Z tytułu zamiany instytucja finansowa może pobrać opłatę wyrównawczą (patrz definicja wyżej).