GW minionym roku spadki na rynkach akcji i obligacji nie sprzyjały naszym funduszom. Wszystkie fundusze zakończyły 2022 rok na minusie. W dłuższym horyzoncie ich wyniki są znacznie lepsze. 

Przygotowaliśmy krótkie podsumowanie minionego roku. Przypominamy co działo się na rynkach finansowych. Wyjaśniamy też jakie wyniki wypracowały nasze fundusze, które inwestują oszczędności zgromadzone w pracowniczych planach kapitałowych (PPK), indywidualnych kontach emerytalnych (IKE) i indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) oraz otwartym funduszu emerytalnym (OFE). 
 

W 2022 roku akcje mocno straciły

Dla akcji ubiegły rok był trudny już niemal od samego początku. W styczniu mocno spadły ceny spółek technologicznych. Pojawiły się też niepokoje, które wywołał konflikt zbrojny na granicy ukraińsko-rosyjskiej. Wybuch wojny w Ukrainie pod koniec lutego pociągnął za sobą gwałtowne spadki indeksów na całym świecie. Inwestorzy uciekali od akcji aż do początku marca. Do tego doszły problemy gospodarcze. Wywołał je mocny wzrost cen ropy naftowej, który spotęgował inflację, oraz sankcje nałożone na Rosję, które wywołały zakłócenia w globalnych łańcuchach dostaw. Pod koniec pierwszego kwartału, indeksy akcji osiągnęły dołek. Od tego czasu na rynki zaczął stopniowo wracać optymizm. Dzięki temu akcje zdołały odrobić część strat. 
 

W dalszej części roku indeksy znów zaczęły spadać. Wojna na wschodzie Europy wciąż ciążyła nastrojom. Jednak główną przyczyną ucieczki od akcji była galopująca inflacja. Mimo tego, że banki centralne podwyższały stopy procentowe, w wielu krajach ceny rosły w tempie, którego nie widzieliśmy od lat 80. W rekordowym momencie inflacja sięgnęła w Polsce +17,9%, w strefie Euro +10,6% (w obu przypadkach szczyt miał miejsce w październiku), a w USA +9,1%¹ (szczyt nastąpił w czerwcu). Szybujące ceny oraz zacieśnianie polityki pieniężnej rodziło w inwestorach obawy, że nadejdzie recesja. Potwierdzały je dane, które wskazywały, że gospodarki na całym świecie hamują. W efekcie ceny akcji spadały przez większą część roku. Dołek osiągnęły na przełomie października i listopada. W najsłabszym momencie roku polski WIG tracił blisko -35%, a amerykański S&P500 -25%.
 

Pod koniec roku atmosfera zaczęła się poprawiać. To zasługa lepszych odczytów inflacji. W Europie wzrost cen przestał przyspieszać, a w USA inflacja zaczęła spadać. To obudziło w inwestorach nadzieję, że banki centralne będą wolniej podnosić stopy procentowe. W Polsce ostatnia podwyżka miała miejsce we wrześniu. Od tego czasu stopy znajdują się na niezmienionym poziomie. Dzięki temu, że na rynki powrócił optymizm, pod koniec roku ceny akcji lekko wzrosły. W efekcie udało odrobić się część spadków. Polski WIG zakończył 2022 r. ze stratą -17,1%, a amerykański S&P500 -19,7%. 
 

Co działo się z obligacjami

Dla obligacji miniony rok również nie był łatwy. Tym papierom wartościowym też nie sprzyjała inflacja oraz podwyżki stóp procentowych. W takich warunkach obligacje zwykle tracą. Dlaczego się tak dzieje? Inwestorzy, którzy kupują obligacje otrzymują co pewien czas odsetki. Ich poziom określa się na podstawie bieżących stawek stóp procentowych (i wskaźników, które zależą od stóp procentowych). Jeśli obligacja ma stały poziom oprocentowania, to gdy stopy procentowe wzrosną, stanie się on mało atrakcyjny. Obligacje, które będą wyemitowane w przyszłości będą dawały wyższe odsetki (będą ustalone w oparciu o wyższe stopy procentowe). Dlatego, gdy rynek oczekuje zacieśniania polityki pieniężnej lub gdy ma ono miejsce - ceny obligacji spadają (a rentowność, czyli w uproszczeniu relacja oczekiwanego rocznego dochodu do wartości nominalnej, rośnie)². 

Stopy zwrotu wybranych indeksów akcji i obligacji od początku do końca 2022 r. 

 

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ze Stooq. Stan na 31.12.2022.


W 2022 r. galopująca inflacja zmusiła banki centralne do podwyżek. W Polsce zaczęły się one już w 2021 r. W minionym roku Narodowy Bank Polski podniósł stopy o kolejne osiem razy. Robił to aż do września. Od tego czasu główna stopa procentowa jest na poziomie 6,75%. Również w gospodarkach rozwiniętych polityka pieniężna mocno się zacieśniła. W USA pierwsza podwyżka miała miejsce w marcu (po raz pierwszy od 2018 r.). W strefie Euro Europejski Bank Centralny zdecydował się na ten krok w lipcu. Od tego czasu oba banki podniosły stopy kilka razy. Wyższe stopy w Polsce i na świecie nie sprzyjały polskim obligacjom skarbowym. Indeks TBSP, który grupuje te papiery wartościowe przez sporą część roku spadał. Wzrostów doświadczył dopiero pod koniec roku, gdy inwestorzy zaczęli mieć nadzieję, że globalne zacieśnianie polityki pieniężnej wyhamuje. Dzięki temu udało odrobić się część strat – obligacje skończyły rok ze stratą na poziomie -5%. 

 

Jakie były wyniki PPK, IKE i IKZE oraz OFE w Nationale-Nederlanden

Zmiany cen akcji i obligacji w 2022 r. wpłynęły na stopy zwrotu naszych funduszy, które inwestują oszczędności zgromadzone w PPK, IKE i IKZE oraz OFE.

 

Jaki jest wynik PPK w 2022 roku w Nationale-Nederlanden

W PPK, którymi zarządzamy, wpłaty uczestników trafiają do funduszy zdefiniowanej daty Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro. Każdy z nich ma w nazwie liczbę (2025, 2030, 2035, itd.). To rok, gdy uczestnik funduszu skończy 60 lat. To do jakiej grupy wiekowej dedykowany jest dany fundusz, określa jak dużą część oszczędności inwestujemy w akcje, a ile w obligacje. Fundusze, które w nazwie mają rok przypadający w niedalekiej przyszłości (np. 2025, 2030) są skierowane do najstarszych uczestników.

Dlatego inwestycje tych funduszy skupiają się na papierach dłużnych. Fundusze o dalszych datach dedykowane są do młodszych osób. Dlatego inwestycje tych funduszy są przede wszystkim w akcje. 
Wszystkie fundusze Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro zakończyły miniony rok pod kreską. Najsłabiej wypadły fundusze, które w największym stopniu angażują się w akcje. Największą stratę poniósł Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro z datą 2060 – jego wynik wyniósł -12,8%. 
 

Stopy zwrotu funduszy Nationale-Nederlanden od początku działalności

Stopa zwrotu	Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro
	2025	2030	2035	2040	2045	2050	2055	2060	2065
w 2022 roku	-6,5%	-8,9%	-10,1%	-11,2%	-12,1%	-12,5%	-12,6%	-12,8%	-11,4%
za ostatnie trzy lata	-4,2%	2,1%	4,5%	6,3%	8,2%	8,8%	9,2%	5,9%	brak1

 

 Źródło: Opracowanie własne. Stopy zwrotu funduszy obliczyliśmy na podstawie wycen jednostek funduszy, które publikujemy na stronie www.nn.pl.
¹ Fundusz działa od stycznia 2021 r. dlatego nie możemy dla niego obliczyć stopy zwrotu za okres trzech lat.
 

W trakcie roku nasi zarządzający nieco zmniejszali zaangażowanie inwestycji w akcje. Robili to, by ograniczyć wpływ spadków indeksów na wyniki funduszy. Dodatkowo przypominamy, że w części akcyjnej funduszy nie inwestujemy wyłącznie w Polsce, lecz również za granicą. Około 35% środków lokujemy w USA i Europie Zachodniej. Zagraniczne indeksy akcji traciły mniej niż polskie, co pozwoliło ograniczyć straty z części akcyjnej. Funduszom sprzyjało również osłabienie złotego. Zwiększało to wartość zagranicznych papierów wartościowych w portfelu (akcje spółek z rynków innych niż Polska w przeliczeniu na złotówki były dla nas warte więcej niż w euro czy dolarze). Pod koniec roku, gdy perspektywy dla akcji się poprawiły, zwiększyliśmy ich udział w funduszach do dotychczasowego poziomu.
Zwracamy jednak uwagę, że w dłuższym okresie czasowym, wyniki funduszy są znacznie lepsze niż w samym 2022 roku. Niemal wszystkie fundusze Nationale-Nederlanden wypracowały dodatni wynik w okresie trzech lat (do 31.12.2022). Najwyższą stopę zwrotu (+9%) osiągnął fundusz z datą 2055.  Wyjątkiem jest Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro 2025, który traci -4,2%. Ten fundusz niemal w całości skupia się na obligacjach. W wyniku inflacji i podwyżek stóp procentowych te papiery w ostatnim czasie dość mocno straciły. W związku z tym, że w tym funduszu bardzo małą część środków inwestujemy w akcje, fundusz nie mógł skorzystać z bardzo dobrego 2021 r. na rynku akcji. 

 

Jaki jest wynik IKE i IKZE w 2022 roku w Nationale-Nederlanden

Oszczędności w IKE i IKZE inwestujemy w funduszu Nationale-Nederlanden DFE. Skupiamy się w nim zarówno na akcjach, jak i obligacjach. W 2022 roku obie te klasy aktywów traciły, co uderzyło w wyniki naszego funduszu. W tym funduszu nasi zarządzający również zmniejszali udział części akcyjnej. Zwykle w te papiery wartościowe inwestujemy połowę środków. We wrześniu ich udział wynosił ok. 35%³. To pozwoliło ograniczyć wpływ spadków indeksów akcji na fundusz. Wsparciem była również część zagraniczna portfela akcyjnego. Jak wspominaliśmy wyżej, indeksy zagraniczne traciły mniej. Akcjom zagranicznych spółek w naszym portfelu sprzyjało też osłabienie złotego. Również w tym funduszu pod koniec roku, gdy perspektywy dla akcji się poprawiły, zwiększyliśmy ich udział do zwyczajowego poziomu.
Mimo tego Nationale-Nederlanden DFE zakończył 2022 rok na minusie. Jego stopa zwrotu wyniosła -10,8%. W dłuższym terminie wyniki tego funduszu są dużo lepsze. W ciągu ostatnich trzech lat (do 31.12.2022r.) fundusz zarobił +18,8%. Licząc od momentu jego uruchomienia 2 lipca 2012 r. stopa zwrotu wyniosła +166,1%

 

Stopy zwrotu funduszy Nationale-Nederlanden od początku do końca 2022 roku 

 

Źródło: Opracowanie własne. Stopy zwrotu funduszy obliczyliśmy na podstawie wycen jednostek funduszy, które publikujemy na stronie www.nn.pl.

 

Jaki jest wynik OFE w 2022 roku w Nationale-Nederlanden

Składki, które trafiają do Nationale-Nederlanden OFE inwestujemy przede wszystkim w akcje. Lokujemy w nie ok. 90% oszczędności. Skupiamy się na polskich spółkach, ale do portfela trafiają również akcje zagranicznych firm. Odpowiadają za 10% środków, które inwestujemy. Tak duże zaangażowanie w akcje wynika z min. wymogów ustawowych, które ograniczają możliwość inwestowania obligacje skarbowe. W 2022 roku dość mocno odbiło się na wynikach funduszu. Nationale-Nederlanden OFE zakończył rok ze stratą na poziomie -15,4%. Ten fundusz również wypada dobrze w dłuższych horyzontach czasowych. W ciągu minionych trzech lat (do 31.12.2022) zyskał +6,8%, a od momentu uruchomienia 20 maja 1999 roku to +375,6%.

 

Na wyniki warto patrzeć w dłuższym horyzoncie 

Choć 2022 rok nie sprzyjał wynikom naszych funduszy, zwracamy uwagę, że to nie pierwszy trudny rok jaki przeszły fundusze. Wszystkie mają za sobą już okresów większej zmienności na rynkach finansowych. Mimo tego, ich wyniki w dłuższym terminie wciąż pozostają dobre. Na spadki warto też spojrzeć innym okiem. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Jakie są wyniki OFE, PPK i IKE oraz IKZE w 2022 roku. 

--

¹ Podajemy inflację mierzoną jako wzrost cen rok do roku. 

² W Ta prawidłowość ma miejsce w przypadku obligacji o stałym oprocentowaniu. W przypadku obligacji o zmiennym oprocentowaniu, wypłacany kupon dostosowuje się do poziomu stóp procentowych. Dzieje się to jednak z pewnym opóźnieniem. Dlatego w warunkach podwyżek stóp procentowych ten typ obligacji może przejściowo tracić.

³ W odniesieniu do aktywów netto funduszu.

 

O autorze:

---

Katarzyna Czupa, ekspert ds. komunikacji inwestycyjnej. Analityk rynku finansowego z 5-letnim doświadczeniem zawodowym zdobytym m.in. Analizach Online, Domu Maklerskim BZ WBK (obecnie Santander). Doktorantka w Kolegium Ekonomiczno-Społecznym Szkoły Głównej Handlowej.

Wyniki funduszy Nationale-Nederlanden OFE, Nationale-Nederlanden DFE oraz Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro zależą od sytuacji na rynkach finansowych oraz naszych decyzji inwestycyjnych oraz wymogów i ograniczeń prawnych. Musisz liczyć się z ryzykiem, że wartość Twoich oszczędności może się zmienić. To znaczy, że możesz stracić część lub całość kapitału. Nie gwarantujemy, że nasze fundusze osiągną swój cel inwestycyjny oraz powtórzą wyniki, które wypracowały w przeszłości.