Jak spadki na giełdzie wpływają na moje PPK?

Załamanie na giełdach miało większy wpływ w przypadku funduszy o większym zaangażowaniu na rynkach akcji. Część dłużna pełniła jak dotąd rolę stabilizatora wyniku – zarządzający Nationale-Nederlanden PTE komentują wpływ rynkowego załamania na wyniki inwestycyjne funduszy zdefiniowanej daty, gdzie trafiają wpłaty w PPK.

Tuż po uruchomieniu PPK, czyli pracowniczych planów kapitałowych, uczestnicy programu są wystawieni na poważną próbę – pandemia koronawirusa uderzyła w globalne giełdy. Cierpią przede wszystkim rynki akcji – polski indeks WIG Poland stracił od początku roku -29,4%, amerykański MSCI USA -18,7% a europejski MSCI Europe -24,3% (stan na 30 marca 2020 r.). Niespokojnie jest także na rynkach obligacji, choć licząc od początku roku ceny papierów skarbowych wzrosły. Komentujemy jak giełdowe załamanie wpływa na środki zgromadzone w PPK. Przypominamy też, jak uczestnicy dokonują wpłat do programu i kiedy mogą wycofać kapitał. 

Globalne spadki odbiły się na wynikach funduszy zdefiniowanej daty PPK

W PPK oferowanym przez Nationale-Nederlanden PTE, wpłaty są inwestowane w ramach ośmiu funduszy zdefiniowanej daty Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro. Celem każdego z nich jest lokowanie kapitału w sposób dostosowany do wieku uczestników, tak by fundusz niejako starzał się z inwestorem (wytyczne w zakresie polityki inwestycyjnej zawiera ustawa o PPK). Wraz z upływem czasu poziom ryzyka, a więc udział części akcyjnej i dłużnej stopniowo się zmienia – im młodsi uczestnicy, tym więcej akcji, a im bliżej do daty docelowej inwestycji, czyli momentu gdy inwestor osiągnie 60 lat, tym większa część dłużna. 

Zobacz również:  Fundusze zdefiniowanej daty w PPK – jak to działa?     

Obecnie w każdym z funduszy zaangażowanie w akcje i obligacje jest inne, ponieważ każdy z nich jest dedykowany innej grupie wiekowej. Udział części akcyjnej w zależności od funduszu wynosi od 13,25% (najbardziej konserwatywny) do 76% (najbardziej agresywne). W ramach portfeli akcyjnego i udziałowego fundusze Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro mają określony wzorzec inwestycyjny (tzw. benchmark). W części akcyjnej, kapitał lokowany jest w 65% na rynku polskim (indeks WIG Poland), w 25% na rynku amerykańskim (indeks MSCI USA) oraz w 10% na giełdach Europy Zachodniej. W części dłużnej, fundusz skupia się na polskich papierach skarbowych (indeks TBSP). 

Im większa część akcyjna w funduszu, tym bardziej jest on wrażliwy na ewentualne spadki. Ostatnie załamanie na giełdach doskonale to obrazuje – największe straty odnotowały fundusze o późniejszych datach docelowych inwestycji (ich ryzyko jest wyższe), a więc o większym zaangażowaniu na rynku akcji. Obrazuje to poniższa tabela. Równocześnie zwracamy uwagę, że w przypadku odbicia indeksów akcji, fundusze z większym zaangażowaniem w tę klasę aktywów, powinny się zachowywać relatywnie lepiej.

W części udziałowej, fundusze utrzymują zaangażowanie w akcje spółek z indeksu WIG20 na poziomie wymaganym przez ustawę o PPK (40%). Pozostałą część portfela stanowią spółki zagraniczne (według powyższego benchmarku) oraz małe i średnie spółki notowane na GPW. Minimalna eskpozycja na największe polskie spółki oraz zaangażowanie w małe i średnie przedsiębiorstwa działała  na korzyść tegorocznych stóp zwrotu – indeks WIG20 stracił -31,3%, podczas gdy spadki indeksów mWIG40 i sWIG80 wyniosły odpowiednio -27,5% i -16,3% (stan na 30 marca 2020 r.). W ujęciu sektorowym fundusz jest przeważony w kierunku spółek z branży medycznej i nieruchomości, a te radziły sobie względnie lepiej. W części zagranicznej wsparciem jest zaangażowanie w wyselekcjonowane defensywne, antycyklicznie spółki (głównie z sektorów technologicznego i medycznego), które notują lepsze wyniki niż szeroki rynek. Czynnikiem sprzyjającym jest osłabienie złotego względem dolara oraz euro.

Część dłużna pełniła jak dotąd rolę stabilizatora wyniku – licząc od początku roku, mimo chwil sporej zmienności, ceny polskich papierów skarbowych wzrosły. 

Jak i kiedy wpłacam środki do PPK i czy mogę wstrzymać wpłaty?

• Na indywidualny rachunek uczestnika PPK co miesiąc trafiają wpłaty pochodzące z wynagrodzenia pracownika (2% pensji brutto) oraz ze środków pracodawcy (1,5% wynagrodzenia brutto pracownika). Zarówno pracownik, jak i pracodawca, mogą zadeklarować wpłaty dodatkowe. Ponadto państwo dokłada wpłatę powitalną (250 zł) oraz dopłatę roczną. Więcej: „PPK a wynagrodzenie – ile można zaoszczędzić w PPK"
   
• Uczestnik PPK może w dowolnym momencie zrezygnować z odprowadzania wpłat. W każdym momencie można ponownie wznowić wpłaty (więcej: „PPK – jak przystąpić do programu”). Podejmując decyzję o wpłatach, inwestor powinien brać pod uwagę fakt, że inwestowanie w czasie gdy wyceny papierów wartościowych oraz jednostek funduszy są niższe, zwiększa potencjał stóp zwrotu w przypadku giełdowego odbicia.
   

Czy mogę wypłacić pieniądze z PPK?

• Kapitał gromadzony w PPK jest prywatny – uczestnicy mogą go w każdej chwili wypłacić. Należy złożyć dyspozycję zwrotu poprzez Moje NN. Wycofanie środków przed 60. rokiem życia wiąże się jednak z pewnymi potrąceniami. Więcej informacji: „Jak i kiedy wypłacić pieniądze z PPK”.
• W zależności, kiedy środki zostały wpłacone na PPK, może okazać się, że stopa zwrotu z inwestycji jest ujemna. Wycofanie środków z PPK oznacza, że inwestor nie ma możliwości skorzystać z ewentualnego odbicia na giełdach.

Katarzyna Czupa, starszy specjalista ds. programów emerytalnych w Nationale-Nederlanden PTE. Analityk rynku finansowego z 5-letnim doświadczeniem zawodowym zdobytym m.in. Analizach Online, Domu Maklerskim BZ WBK (obecnie Santander). Doktorantka w Kolegium Ekonomiczno-Społecznym Szkoły Głównej Handlowej.