Czy PPK wciąż się opłaca?
12/12/2022
Sprawdziliśmy jak tegoroczne spadki na giełdach wpłynęły na oszczędności PPK. Nasza symulacja pokazuje, że uczestnicy wciąż mają na swoich rachunkach więcej środków niż sami wpłacili do programu.
Wpłaty, które trafiają na rachunek każdego uczestnika pracowniczego planu kapitałowego (PPK) są inwestowane w ramach tzw. funduszy zdefiniowanej daty. Chodzi o to, by wartość zgromadzonych środków mogła stopniowo rosnąć. Sprawdzamy ile uczestnicy PPK mogli faktycznie w tym roku uzbierać na swoich rachunkach.
Jak spadki na giełdach wpłynęły na PPK
Od początku 2022 r. sytuacja na rynkach finansowych nie jest łatwa. Sporych spadków doświadczyły zarówno rynki akcji, jak i obligacji. To wpłynęło na wyniki funduszy zdefiniowanej daty (tutaj wyjaśniamy jak działają). Od początku tego roku do końca listopada 2022 r. spośród ponad 170 funduszy, które działają na rynku, tylko dwa zdołały wypracować dodatnią stopę zwrotu. Również nasze fundusze poniosły straty. Stopy zwrotu wszystkich dziewięciu funduszy Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro są ujemne. Najmniej stracił ten z datą docelową 2025 (-6,8%), a najwięcej z datą 2060 (-12,9%).
Te liczby nie pokazują jednak faktycznych wyników, jakie wypracowały oszczędności uczestników PPK w tym roku. Dlaczego? Wpłaty trafiają na rachunek PPK regularnie, co miesiąc. Oznacza to, że każda z nich jest przeliczana na jednostki funduszu w innym momencie, a więc po różnej cenie. W efekcie każda z wpłat ma inną stopę zwrotu. Wynik, który pokazujemy wyżej wypracowała wyłącznie wpłata, którą zainwestowano w nasze fundusze 31 grudnia 2021 r. i która pracowała do 30 listopada b.r. Pieniądze wpłacone innego dnia mają zupełnie inny wynik. Inna będzie też łączna stopa zwrotu całych oszczędności w PPK.
Sprawdźmy, jaki wynik faktycznie mogły wypracować oszczędności uczestnika PPK w każdym z naszych funduszy. W naszej symulacji zakładamy, że uczestnik PPK przystąpił do programu w grudniu 2021 r. i otrzymuje pensję w wysokości 5 tys. zł brutto miesięcznie. W związku z tym na jego rachunek co miesiąc trafia łącznie 175 zł. Łączna kwota wpłat w 2022 roku wyniesie 1925 zł (1,1 tys. zł z wpłat pracownika i 825 zł od pracodawcy, dla ułatwienia dopłaty państwowe pomijamy). Wpłaty są inwestowane na koniec każdego miesiąca. Przypominamy, że uczestnikowi PPK automatycznie przypisujemy odpowiedni fundusz. Robimy to na podstawie jego wieku. Dla przykładu fundusz z datą 2050 r. jest przeznaczony dla osób, które skończą 60 lat w 2050 r. Więcej na ten temat piszemy tutaj: PPK - jak inwestujemy oszczędności.
| Fundusz Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro | 2025 | 2030 | 2035 | 2040 | 2045 | 2050 | 2055 | 2060 | 2060 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Suma wpłat do PPK |
1925 zł | ||||||||
|
Obecna wartość środków w PPK |
1928 zł | 1924 zł | 1927 zł | 1928 zł | 1928 zł | 1929 zł | 1929 zł | 1925 zł | 1937 zł |
|
Zysk lub strata z inwestycji |
3 zł | - 1 zł | 2 zł | 3 zł | 3 zł | 4 zł | 4 zł | 0 zł | 12 zł |
|
Stopa zwrotu z inwestycji |
0,2% | 0,0% | 0,1% | 0,2% | 0,2% | 0,2% | 0,2% | 0,0% | 0,6% |
Źródło: Obliczenia własne na podstawie wycen jednostek funduszy Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro 2025-2065. W symulacji bazowaliśmy na wycenach z ostatniego dnia miesiąca z okresu od grudnia 2021 do listopada 2022. Wpłaty do PPK obliczyliśmy na podstawie pensji brutto w wysokości 5 tys. zł. Zakładamy, że wpłaty do PPK były inwestowane na koniec miesiąca kalendarzowego.
Nasz przykład pokazuje, że regularne inwestowanie może pozwolić uniknąć strat. W symulacji środki w PPK udało się w tym roku nawet lekko pomnożyć. Stopy zwrotu wynoszą od 0% do 0,5% (stan na koniec listopada 2022 r.). Dzięki temu, że wpłaty trafiały do programu systematycznie i były rozłożone w czasie, udało się uniknąć sytuacji, w której dość dużą kwota byłaby zainwestowana w nieodpowiednim momencie. Żeby zrozumieć ten mechanizm lepiej, przyjrzyjmy się wynikom, które wypracowały poszczególne wpłaty. Ta z końca grudnia 2021 r. osiągnęła jak dotąd najgorszą stopę zwrotu, ponieważ była zainwestowana tuż przed spadkami indeksów (w naszych komentarzach inwestycyjnych możesz sprawdzić co działo się na rynkach). W zależności od funduszu strata tej wpłaty wynosi od kilku do kilkunastu procent. Pamiętajmy, że to tylko 1/11 całej kwoty, która trafiła do PPK w tym roku. Środki przekazywano do programu regularnie przez kolejne miesiące i przeliczano na coraz tańsze jednostki funduszy. Oznacza to, że ich straty są mniejsze, a potencjał na dobry wynik większy. Dobrze pokazują to wpłaty, które trafiły do PPK od końca kwietnia. Inwestowano je już po mocnych rynkowych spadkach, a dzięki temu, że w październiku i listopadzie giełdowe indeksy odbiły, tym środkom udało się wypracować dobre (kilku i kilkunastoprocentowe) wyniki.
Czy PPK wciąż się opłaca
Po pierwsze pamiętajmy, że jest to produkt długoterminowy, którego celem jest budowanie oszczędności na emeryturę. Środki na ten cel zwykle gromadzi się wiele lat – 10, 20, a nawet 30 lat.
Po drugie, już same wpłaty pracodawcy można traktować jak zysk z uczestnictwa w PPK. W naszym przykładzie, na rachunek uczestnika PPK trafia 100 zł z jego pensji. Pracodawca dopłaca na ten rachunek 75 zł miesięcznie. „Zysk z uczestnictwa w PPK” wynosi zatem +75%. Gdy uwzględnimy 9 zł podatku od wpłaty pracodawcy, który co miesiąc jest potrącany z pensji uczestnika PPK, będzie to +66%. Jeżeli wpłaty wypracują dodatnią stopę zwrotu, zysk będzie jeszcze większy. Natomiast w sytuacji spadków na rynkach, wpłatę pracodawcy można potraktować jako swego rodzaju bufor.
| Fundusz Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro | 2025 | 2030 | 2035 | 2040 | 2045 | 2050 | 2055 | 2060 | 2060 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Suma wpłat pracownika |
1100 zł | ||||||||
| Suma wpłat od pracodawcy | 825 zł | ||||||||
|
Obecna wartość środków w PPK |
1928 zł | 1924 zł | 1927 zł | 1928 zł | 1928 zł | 1929 zł | 1929 zł | 1925 zł | 1937 zł |
|
Zysk lub strata z uczestnictwa w PPK1 |
828 zł | 824 zł | 827 zł | 828 zł | 828 zł | 829 zł | 829 zł | 825 zł | 837 zł |
|
Stopa zwrotu z uczestnictwa w PPK |
75,3% | 74,9% | 75,1% | 75,3% | 75,3% | 75,4% | 75,4% | 75,0% | 76,1% |
Źródło: Obliczenia własne. Dane na 30.11.2022
1 Jako zysk lub stratę z uczestnictwa w PPK rozumiemy różnicę między obecną wartością środków, które są zgromadzone na rachunku uczestnika PPK a wartością wpłat pracownika i pracodawcy, które trafiły na ten rachunek.
Wynik z inwestycji PPK = wartość środków zgromadzonych w PPK - suma wpłat pracownika do PPK
Źródło: Obliczenia własne na podstawie wycen jednostek funduszy Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro 2025-2065. W symulacji bazowaliśmy na wycenach z ostatniego dnia miesiąca z okresu od grudnia 2021 do listopada 2022. Wpłaty do PPK obliczyliśmy na podstawie pensji brutto w wysokości 5 tys. zł. Zakładamy, że wpłaty do PPK były inwestowane na koniec miesiąca kalendarzowego.
Po trzecie, jaka jest nasza alternatywa? Gdy nie przystąpimy do programu, w naszym „portfelu” co miesiąc zostanie 100 zł. Nie otrzymamy jednak dodatkowych pieniędzy z wpłat pracodawcy, czyli 75 zł miesięcznie (z uwzględnieniem podatku od wpłat pracodawcy będzie to „netto” 66 zł). Oczywiście tych pieniędzy nie dostaniemy do ręki, lecz trafią na rachunek PPK. Powinniśmy je wycofać, gdy skończymy 60 lat – wtedy wypłacimy całość zgromadzonych środków (ich bieżącą wartość). Warto pamiętać, że można to zrobić wcześniej. W tej sytuacji na nasze konto bankowe trafi aktualna wartość wpłat pracownika (jeśli wypracowały zysk, to z niego będzie potrącony 19% podatek) oraz 70% wpłat od pracodawcy. Pozostałe 30% wpłat pracodawcy trafi do ZUS i uczestnik PPK otrzyma je w formie emerytury.
Ile pieniędzy otrzymalibyśmy w powyżej symulacji, jeśli chcielibyśmy wypłacić je w dowolnym momencie? Przypominamy, że nasz przykładowy uczestnik ze swojej pensji wpłacił do PPK 1,1 tys. zł Pracodawca dopłacił mu 825 zł. Gdyby wycofał pieniądze na koniec października, to na swoje konto bankowe otrzymałby około 1700 zł (dokładna kwota zależy od funduszu). Pomimo tego, że fundusze nie pomnożyły środków, uczestnik PPK na swój rachunek bankowy otrzyma więcej niż sam wpłacił. W bilansie korzyści uwzględnijmy jeszcze podatek od wpłat pracodawcy, potrącany co miesiąc z pensji pracownika (łącznie 99 zł). Odejmując tę kwotę „zysk netto z uczestnictwa w PPK” wynosi blisko 1600 zł. Czyli netto stopa zwrotu z uczestnictwa w PPK wyniosłaby ponad +40%. Pamiętajmy też, że ok. 250 zł, które przy wcześniejszej wypłacie z PPK trafia do ZUS i zwiększy wysokość emerytury uczestnika PPK.
| Fundusz Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro | 2025 | 2030 | 2035 | 2040 | 2045 | 2050 | 2055 | 2060 | 2060 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Oszczędności na rachunku PPK |
1928 zł | 1924 zł | 1927 zł | 1928 zł | 1928 zł | 1929 zł | 1929 zł | 1925 zł | 1937 zł |
|
Środki wypłacone uczestnikowi |
1680 zł | 1677 zł | 1679 zł | 1680 zł | 1680 zł | 1681 zł | 1681 zł | 1678 zł | 1688 zł |
|
100% wpłat pracownika1 |
1102 zł | 1100 zł | 1101 zł | 1102 zł | 1102 zł | 1103 zł | 1102 zł | 1100 zł | 1107 zł |
| 70% wpłat pracodawcy | 578 zł | 577 zł | 578 zł | 578 zł | 578 zł | 579 zł | 579 zł | 578 zł | 581 zł |
| Środki przekazane do ZUS (30% wpłat pracodawcy) |
248 zł | 247 zł | 248 zł | 248 zł | 248 zł | 248 zł | 248 zł | 248 zł | 249 zł |
O autorze:
Katarzyna Czupa, ekspert ds. komunikacji inwestycyjnej. Analityk rynku finansowego z 5-letnim doświadczeniem zawodowym zdobytym m.in. Analizach Online, Domu Maklerskim BZ WBK (obecnie Santander). Doktorantka w Kolegium Ekonomiczno-Społecznym Szkoły Głównej Handlowej.
Wyniki funduszy Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro zależą od sytuacji na rynkach finansowych oraz naszych decyzji inwestycyjnych. Musisz liczyć się z ryzykiem, że wartość Twoich oszczędności może się zmienić. To znaczy, że możesz stracić część lub całość kapitału. Nie gwarantujemy, że Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro osiągną swój cel inwestycyjny oraz powtórzą wyniki, które wypracował w przeszłości..