Sektor finansów publicznych – kto musi wdrożyć PPK?
Z dniem 1 stycznia 2021 r. ustawę o PPK stosuje się do podmiotów zatrudniających będących jednostkami wchodzącymi w skład sektora finansów publicznych. Ustawa o PPK w zakresie definicji tych podmiotów odsyła do art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. z dnia 10 maja 2019, Dz. U. z 2019 r. poz. 869, z późn. zm.).
W 2021 r. PPK muszą utworzyć m.in.:
- organy władzy publicznej,
- jednostki samorządu terytorialnego,
- jednostki budżetowe,
- samorządowe zakłady budżetowe,
- państwowe fundusze celowe,
- samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
- przedszkola, szkoły i uczelnie publiczne oraz państwowe,
- samorządowe instytucje kultury.
Do kiedy podmioty sektora finansów publicznych muszą wdrożyć PPK?
Harmonogram wdrożenia PPK w jednostkach sektora finansów publicznych wygląda następująco:
Począwszy od dnia 1 stycznia 2021 r. – podmioty z sektora finansów publicznych są objęte obowiązkiem zawarcia umowy o zarządzanie PPK
Do 26 lutego 2021 r. – konsultacje z pracownikami w sprawie wyboru instytucji finansowej zarządzającej PPK (jeśli nie osiągnięto porozumienia, pracodawca, a więc podmiot z sektora finansów publicznych, wybiera samodzielnie instytucję finansową)
Do 26 marca 2021 r. – zawarcie umowy o zarządzanie PPK z wybraną instytucją finansową (dowiedz się więcej na temat umowy o zarządzanie PPK)
Do 10 kwietnia 2021 r. – zawarcie umowy o prowadzenie PPK z wybraną instytucją finansową (umowa zawierana jest przez pracodawcę w imieniu pracowników – zapisanie zatrudnionych do PPK) (dowiedz się więcej na temat umowy o prowadzenie PPK)
PPK w sektorze publicznym, a prawo zamówień publicznych
Przed wdrożeniem PPK, podmioty z sektora finansów publicznych muszą zweryfikować, czy przy wyborze dostawcy PPK muszą stosować przepisy prawa zamówień publicznych. Jeśli umowa o zarządzanie PPK z instytucją finansową zostanie zawarta przed 1 stycznia 2021 r., nie obejmują jej przepisy w zakresie zamówień publicznych.
Co do zasady, po 1 stycznia 2021 r. podmioty z sektora finansów publicznych muszą wybrać dostawcę PPK w ramach zamówienia publicznego. Regulacje dotyczące zamówień publicznych mają zastosowanie, gdy wartość zamówienia przekracza progi unijne (139 tys. euro dla instytucji administracji centralnej i 214 tys. euro dla instytucji poniżej szczebla centralnego). W tej sytuacji konieczna jest m.in. organizacja przetargu oraz dodanie postanowień wymaganych ustawą o zamówieniach publicznych do umowy o zarządzanie PPK. Podmioty uruchamiające PPK, gdzie wartość zamówienia jest niższa niż progi unijne (powyższe kwoty), nie muszą stosować przepisów o zamówieniach publicznych.
Jeśli wybór dostawcy PPK odbywa się w ramach zamówienia publicznego, umowa o zarządzanie PPK nie może być zawarta na czas nieokreślony. W świetle przepisów nowej ustawy Prawo zamówień publicznych, umowy o wykonanie zamówienia publicznego zawiera się na czas określony, nie dłuższy niż cztery lata. W przypadku PPK możliwe jest zawarcie umowy o zarządzanie na czas dłuższy niż 4 lata (ale nie na czas nieoznaczony). Taka możliwość istnieje jeżeli przedmiotem umowy są świadczenia powtarzające się lub ciągłe, a wykonanie zamówienia w dłuższym okresie spowoduje oszczędności kosztów realizacji zamówienia w stosunku do okresu czteroletniego lub jest to uzasadnione zdolnościami płatniczymi zamawiającego lub zakresem planowanych nakładów oraz okresem niezbędnym do ich spłaty.
W przypadku umowy o prowadzenie, nie ma ograniczeń w zakresie obowiązywania umowy. Wynika to z faktu, że pracodawca, a więc zamawiający, zawiera umowę o prowadzenie w imieniu pracownika. Sam pracodawca nie jest zatem stroną tej umowy, a pracownik nie jest zobowiązany do stosowania przepisów o zamówieniach publicznych, zatem umowa o prowadzenie nie nosi cech zamówienia publicznego.
Jak określić wartość zamówienia przy wdrażaniu PPK
By zweryfikować czy do wdrożenia PPK mają zastosowanie przepisy prawa zamówień publicznych, należy oszacować wartość zamówienia. Jest ono definiowane jako „całkowite szacunkowe wynagrodzenie, bez podatku od towarów i usług, jakie zostanie wypłacone wykonawcy przez konkretnego zamawiającego”. W przypadku PPK chodzi o wynagrodzenie instytucji finansowej zarządzającej PPK, czyli koszty zdefiniowane w ramach art. 49 ustawy o PPK , a więc opłata stała i zmienna za zarządzanie funduszy zdefiniowanej daty.
Pracodawca, który jest podmiotem wchodzącym w skład sektora finansów publicznych musi zatem oszacować jaką nominalną kwotę opłaty instytucja finansowa pobierze z tytułu zarządzania środkami uczestników PPK. Szacunki należy przeprowadzić „z należytą starannością”.
Do oszacowania tej wartości pracodawca powinien uwzględnić:
- średni poziom miesięcznego wynagrodzenia zatrudnionych;
- strukturę wiekową zatrudnionych (przypisanie konkretnych grup zatrudnionych do funduszu właściwego dla ich wieku);
- prognozę w zakresie partycypacji zatrudnionych w PPK;
- ewentualną stawkę wpłat dodatkowych pracodawcy i zatrudnionych;
- roczną stawkę wynagrodzenia za zarządzanie poszczególnych funduszy oferowanych przez instytucję finansową.
Zwracamy uwagę, że przy ustaleniu wartości szacunkowej zamówienia na zarządzanie PPK należy uwzględniać okres, na który zostanie zawarta ta umowa.
PPK, a jednostki sektora finansów publicznych – jak przebiega proces wyboru instytucji finansowej?
Podmioty z sektora finansów publicznych dokonują wyboru instytucji finansowej zarządzającej PPK uwzględniając w szczególności poniższe kryteria zawarte w ustawie o PPK:
- warunki zarządzania środkami gromadzonymi w PPK, czyli m.in. opłaty funduszy oraz „pomysł inwestycyjny” danej instytucji finansowej na zarządzanie pieniędzmi zgromadzonymi w PPK;
- efektywność instytucji finansowej w zarządzaniu aktywami, czyli m.in. dotychczas wypracowane stopy zwrotu funduszy z oferty danego podmiotu;
- doświadczenie instytucji finansowej w zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi lub funduszami emerytalnymi, czyli m.in. paletę produktów emerytalnych, którymi dana instytucja zarządza oraz wartość zgromadzonych aktywów;
- najlepiej rozumiany interes osób zatrudnionych.
Jak wskazuje Polski Fundusz Rozwoju (PFR), podmioty z sektora finansów publicznych mogą rozszerzyć katalog kryteriów stosowanych przy wyborze dostawcy PPK. Pracodawcy zobowiązani do stosowania prawa zamówień publicznych, muszą dokonać wyboru oferty najkorzystniejszej ekonomicznie z punktu widzenia instytucji zamawiającej, co określa się na podstawie ceny lub kosztu, z wykorzystaniem podejścia opartego na efektywności kosztowej (takiego jak rachunek kosztów cyklu życia zgodnie z art. 68 Dyrektywy 2014/24/UE). PFR wskazuje, że może ona obejmować najlepszą relację jakości do ceny, którą szacuje się na podstawie kryteriów obejmujących aspekty jakościowe, środowiskowe lub społeczne związane z przedmiotem danego zamówienia publicznego.
Dowiedz się: Jak wybrać solidnego partnera do zarządzania Pracowniczymi Planami Kapitałowymi?
Ustawa o PPK mówi również, że wyboru dostawcy PPK pracodawca dokonuje wspólnie z pracownikami. Pracodawca ma na to czas do 26 lutego 2021 r. Jeśli nie uda się dojść ze stroną pracowniczą do porozumienia w kwestii wyboru instytucji finansowej zarządzającej PPK, pracodawca może sam wybrać tę instytucję.
Zwracamy uwagę, że w przypadku samorządów, które mają wiele jednostek organizacyjnych, można dokonać „scentralizowanego wyboru” dostawcy PPK. Wyboru instytucji finansowej zarządzającej PPK dla pozostałych jednostek mogą dokonać orany wykonawcze samorządów, czyli wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa. Zwracamy jednak uwagę, że „scentralizowany wybór” musi być dokonywany w porozumieniu ze stroną pracowniczą.
--
1 Strona pracownicza jest reprezentowana przez zakładową organizację związkową lub reprezentacją pracowników (jeśli zakładowa organizacja związkowa nie działa w danym podmiocie).
