Cholesterol należy do lipidów, które są obecne w osoczu krwi i tkankach ludzkiego organizmu. Jest on produkowany przez wątrobę i jelita, ale jego zdecydowana większość jest dostarczana wraz z pożywieniem. Utrzymywanie go na prawidłowym poziomie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dzięki niemu możliwa jest synteza witaminy D3, kwasów żółciowych, kortykosteroidów oraz hormonów płciowych. Zbyt wysoki cholesterol przyczynia się do miażdżycy i innych chorób układu krążenia.
Badanie cholesterolu
Badanie cholesterolu możesz wykonać w każdym laboratorium medycznym, ponieważ należy ono do podstawowych testów. Polega na pobraniu kilku mililitrów krwi z żyły łokciowej. Trwa to zaledwie kilka minut. Następnie próbka jest przekazywana do dalszej analizy, dlatego wyniki badania cholesterolu zwykle są dostępne dopiero kolejnego dnia roboczego.
Aby wynik był miarodajny, ważne są odpowiednie przygotowania do badania cholesterolu. Do laboratorium powinieneś zgłosić się w godzinach porannych i na czczo – minimum 14 godzin od ostatniego posiłku. W tym czasie możesz pić tylko niesłodzoną wodę. Pamiętaj, że musisz także unikać tłustych, smażonych i bardzo obfitych posiłków już 2–3 dni przed badaniem.
Cena badania cholesterolu różni się w poszczególnych laboratoriach medycznych. Zwykle koszt nie przekracza 10–15 złotych – wzrasta on jednak, gdy dodatkowo konieczna jest ocena całego lipidogramu (co ma miejsce często). Darmowe testy możesz wykonać ze skierowaniem od lekarza, który ma podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Badanie cholesterolu powinieneś wykonywać przynajmniej raz w roku. Jeśli chcesz być przygotowany na różne sytuacje, które mogą Ci się przytrafić w związku ze zbyt wysokim poziomem cholesterolu, rozważ zakup ubezpieczenia na życie z pakietami dodatkowymi.
Przyczyny podwyższonego cholesterolu
Prawidłowe wyniki badania poziomu cholesterolu przedstawiają się następująco:
- cholesterol całkowity: <200 mg/dl,
- cholesterol LDL: <135 mg/dl,
- cholesterol HDL: dla mężczyzn >35 mg/dl, dla kobiet >40 g/dl
Przyczyny podwyższonego cholesterolu we krwi można dopatrywać się przede wszystkim w nieodpowiednim stylu życia. Chodzi głównie o brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, a także niezdrową dietę. Za nieprawidłowy poziom cholesterolu odpowiadają także: nadwaga i otyłość, czynniki genetyczne, choroby wątroby oraz niektóre schorzenia przewlekłe.
Objawy podwyższonego cholesterolu
Musisz zdawać sobie sprawę, że objawy podwyższonego cholesterolu właściwie nie występują. Pierwsze dolegliwości pojawiają się dopiero wtedy, gdy dojdzie do powikłań, np. ze strony układu sercowo-naczyniowego (m.in. szybkie męczenie się, bóle w klatce piersiowej, zmniejszona tolerancja wysiłku). Nieprawidłowości można wykryć tylko w badaniach krwi, dlatego tak ważne jest ich regularne wykonywanie.
Jak obniżyć cholesterol?
Na pewno zastanawiasz się, jak obniżyć cholesterol. Najważniejszą rolę odgrywa tutaj zmiana stylu życia oraz wyeliminowanie czynników, które przyczyniają się do podwyższenia jego poziomu (nadmiar tkanki tłuszczowej). Konieczne jest także wyrównanie i odpowiednie leczenie schorzeń przewlekłych.
Jeżeli masz zbyt wysoki cholesterol, powinieneś włączyć do swojego planu dnia przynajmniej 30 minut aktywności fizycznej. Forma i intensywność treningu zależy od Twoich indywidualnych preferencji i upodobań, a także ogólnego stanu zdrowia. Możesz jeździć na rowerze, pływać, wędrować, biegać lub gimnastykować się w domu. Warto także, abyś zrezygnował z windy na rzecz chodzenia po schodach oraz wybrał spacer zamiast samochodu.
Dieta przy wysokim poziomie cholesterolu ma na celu ograniczenie niezdrowych tłuszczów zwierzęcych. Dozwolone produkty to:
- oleje roślinne (zamiast masła),
- chude mięso,
- rośliny strączkowe,
- awokado,
- orzechy,
- ryby,
- pieczywo pełnoziarniste,
- świeże warzywa i owoce.
Unikać musisz potraw smażonych, tłustych, fast foodu i produktów, które zawierają dużo konserwantów i cukru. Zadbaj także o to, aby Twoje posiłki były różnorodne i niezbyt obfite. Spożywaj je w regularnych odstępach czasu. Powinieneś pomyśleć także o zrezygnowaniu z palenia papierosów i ograniczeniu napojów alkoholowych.
Za wysoki cholesterol – leki
Gdy mimo zmiany stylu życia nadal utrzymuje się za wysoki cholesterol lub jego poziom jest bardzo wysoki, konieczne jest wprowadzenie farmakoterapii. Działanie leków polega na blokowaniu enzymów, które są odpowiedzialne za produkcję cholesterolu. Ich dawkę i rodzaj lekarz dostosowuje indywidualnie. Musisz jednak pamiętać, że tego typu leczenie jest skuteczne tylko wtedy, gdy idzie w parze ze zdrową dietą i aktywnością fizyczną.
