Insulinoporność to zaburzenie, o którym mówi się coraz częściej. Przez wiele osób określana jest jako „pierwszy krok do cukrzycy”. Na szczęście stan ten może być odwracalny, jeżeli zostanie wdrożone odpowiednie leczenie. W terapii insulinooporności ważne są przede wszystkim dieta i aktywność fizyczna.
W insulinooporności główną rolę odgrywa insulina. Jest to hormon produkowany przez trzustkę, a dokładniej przez komórki beta wysp Langerhansa (gruczołów znajdujących się w miąższu trzustki). Hormon ten odpowiada za utrzymywanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi, poprzez umożliwienie jej cząsteczkom wnikania do wnętrza komórek. Gdy proces ten nie przebiega prawidłowo, ponieważ tkanki nie reagują na insulinę, u takiej osoby rozpoznaje się insulinooporność.
Czym jest insulinooporność i jakie są jej objawy?
Insulinooporność jest zjawiskiem, które charakteryzuje się zmniejszeniem wrażliwości organizmu na insulinę. W efekcie glukoza przestaje być wykorzystywana jako źródło energii. Początkowo dochodzi do nadmiernej pracy komórek trzustki, a tym samym do zwiększenia poziomu insuliny we krwi. Zmniejszenie wrażliwości tkanek na insulinę może powodować charakterystyczne dolegliwości.
Objawy insulinooporności to:
- zwiększony apetyt (zwłaszcza na produkty zawierające cukier),
- uczucie przewlekłego zmęczenia,
- senność,
- wzrost masy ciała i trudności w zgubieniu dodatkowych kilogramów.
Osoby, które zaobserwują u siebie powyższe objawy, powinny zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu i wykonać badania laboratoryjne.
Przyczyny insulinooporności
Przyczyny insulinooporności są zróżnicowane. Wśród najważniejszych wymienia się czynniki genetyczne i środowiskowe. Dużą rolę przypisuje się otyłości, zwłaszcza gdy nadmiar tkanki tłuszczowej zgromadzony jest głównie na brzuchu. Musisz też pamiętać, że komórki tłuszczowe wydzielają hormony, które zaburzają działanie insuliny.
Na insulinooporność narażone są osoby, które:
- prowadzą siedzący tryb życia,
- spożywają nadmiar węglowodanów,
- przyjmują niektóre leki (np. progestageny, środki przeciwpsychotyczne),
- zmagają się z niedoborem witaminy D3,
- mają zaburzenia hormonalne (nadmiar kortyzolu, zespół wielotorbielowatych jajników).
Diagnostyka insulinooporności
Diagnostyka insulinooporności opiera się na badaniach laboratoryjnych. Podstawowym testem jest krzywa cukrowa i insulinowa. Polega on na ocenie stężenia glukozy i insuliny na czczo, a następnie wypiciu roztworu z 75 g glukozy i powtórzeniu pomiarów po 60 i 120 minutach. W tym celu pobierane są niewielkie próbki krwi z żyły łokciowej. Pacjent powinien zgłosić się do laboratorium z samego rana, przynajmniej po 10-godzinnym poście (bez jedzenia, picia kawy, żucia gumy).
Możliwe jest również obliczenie współczynnika HOMA-IR. Jest to iloczyn poziomu insuliny i glukozy na czczo podzielony przez 22,5. Insulinooporność rozpoznaje się, gdy przekroczy on 2,5. Wynik badania na insulinooporność zawsze powinien ocenić lekarz.
Jak leczyć insulinooporność?
Leczenie insulinooporności obejmuje przede wszystkim zmniejszenie masy ciała dzięki zmianie stylu życia. Osobie chorej zalecana jest codzienna aktywność fizyczna (dostosowana do potrzeb i możliwości organizmu) oraz odpowiednie odżywianie. Dieta w insulinooporności powinna składać się głównie z produktów o niskim indeksie glikemicznym, ponieważ nie powodują one nagłego wzrostu stężenia glukozy. W jadłospisie mogą znaleźć się m.in.: pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa strączkowe, ryby, jajka, chude mięso, pasty i oleje roślinne. Natomiast wyeliminować trzeba białe pieczywo, produkty zawierające cukier, ziemniaki, tłuste mięso, tłuszcze zwierzęce.
Niekiedy konieczna jest farmakoterapia. Leki stosowane w insulinooporności zawierają metforminę. Są to środki, które obniżają poziom glukozy we krwi, dzięki zwiększeniu wrażliwości tkanek na insulinę. Dodatkowo przyczyniają się one do zmniejszenia masy ciała (w niewielkim stopniu).
Insulinooporność a cukrzyca
Rozpoznanie insulinooporności nie oznacza, że u danej osoby rozwinęła się już cukrzyca typu 2. Jednakże istnieje takie ryzyko, jeżeli nie zostaną podjęte odpowiednie działania terapeutyczne. Zaburzenie to charakteryzuje się początkowym wzrostem wydzielania insuliny (pojawia się nawet hiperinsulinemia). Jednak z czasem następuje spadek tego hormonu, a w efekcie u pacjenta rozwija się cukrzyca.
Osoby, u których zdiagnozowano insulinooporność, powinny ściśle stosować się do zaleceń lekarza, a także regularnie kontrolować stan swojego zdrowia. Jeśli dotyczy Cię zwiększone ryzyko wystąpienia cukrzycy, powinieneś pomyśleć także o zabezpieczeniu na przyszłość. Ubezpieczenie na wypadek cukrzycy to wypłata świadczenia w przypadku diagnozy tej choroby, które możesz przeznaczyć na dowolny cel. To także pomoc w zorganizowaniu i opłaceniu konsultacji specjalistycznych (m.in. z okulistą, dietetykiem czy urologiem).
