Co to jest klasa integracyjna?
Wyjaśnienie tematu warto rozpocząć od podstaw, a więc poznania definicji klasy integracyjnej. Zgodnie z formułą używaną przez Główny Urząd Statystyczny, jest ona „organizowana w celu umożliwienia uczniom niepełnosprawnym zdobycia wiedzy i umiejętności na miarę ich możliwości w warunkach szkoły ogólnodostępnej. Liczba uczniów w oddziale integracyjnym powinna wynosić od 15 do 20 uczniów, w tym od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych w poszczególnych klasach”.
Jest to więc klasa, w której realizowany jest program nieróżniący się niczym od tego, z którym spotykają się dzieci w placówkach standardowych. Jedyna różnica dotyczy obecności od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych. Warto wskazać również na funkcję, jaką pełni nauczyciel wspomagający kształcenie. Ma on za zadanie wspierać dzieci niepełnosprawne, najczęściej we współpracy z nauczycielem prowadzącym zajęcia w klasie. Powinien on przedstawiać rodzicom szczegółowe informacje na temat tego, jak radzi sobie ich dziecko. Dzięki temu mogą dowiedzieć się m.in. jak pomóc dziecku, gdy ma problemu w nauce.
Ubezpiecz dziecko online
Sprawdź indywidualne ubezpieczenie szkolne dla swojego dziecka. Już od 59 zł rocznie. Cztery pakiety do wyboru.
Nauczanie integracyjne w Polsce
Skoro wiadomo już, co to jest klasa integracyjna, przedstawić można dane statystyczne, które wyjaśnią skalę nauczania integracyjnego w Polsce. Raport „Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2018/2019” przygotowany przez GUS wskazuje, że we wskazanym roku szkolnym w placówkach podstawowych na terenie całego kraju funkcjonowało 6299 klas integracyjnych (wzrost o 968 w porównaniu z rokiem 2017/2018), do których uczęszczało 22909 uczniów.
W gimnazjach klas tych było zaledwie 654 (1304 w roku szkolnym 2017/2018), co związane było z reformą szkolnictwa, która likwidowała ten stopień nauczania. W tym samym roku funkcjonowało również 95 specjalnych liceów ogólnokształcących oraz 336 specjalnych szkół branżowych I stopnia. Do tego dochodzi 36 placówek, które zostały zaliczone jako technika specjalne. Choć trzeba tu zaznaczyć, że pojęcie kształcenia specjalnego jest znacznie szersze, zawiera nie tylko klasy integracyjne.
Obowiązki nauczyciela wspomagającego
Rodzice uczniów niepełnosprawnych często mają obawy, czy ich dziecko poradzi sobie w klasie integracyjnej i w ogóle w szkole.
W klasie integracyjnej istotną funkcję pełni nauczyciel wspomagający. Jak sama nazwa wskazuje, ma pomagać uczniom niepełnosprawnym w procesie kształcenia. Zadania nauczyciela wspomagającego skupiają się między innymi na wsparciu nauczyciela ogólnego podczas lekcji, ale również samodzielne prowadzenie zajęć. Obserwuje i analizuje on postępy uczniów niepełnosprawnych, a także zawiadamia o nich pozostałych nauczycieli i rodziców.
Co jednak najważniejsze, przygotowuje on program dostosowany do potrzeb uczniów niepełnosprawnych. Kwalifikacje nauczyciela wspomagającego muszą być związane z przygotowaniem z zakresu tak zwanej pedagogiki specjalnej (studia dzienne lub podyplomowe).
Zdrowe dziecko w klasie integracyjnej
Rodzice zdrowych dzieci, które uczęszczają do klas integracyjnych, często mają obawy związane między innymi ze sztucznie zaniżonym poziomem nauczania czy też z zagrożeniami, jakie mieliby sprawiać uczniowie niepełnosprawni.
Tego typu obawy nie mają jednak pokrycia w rzeczywistości. Wręcz przeciwnie, często uczniowie z takich klasy uzyskują lepsze wyniki. Przy okazji uczą się empatii, tolerancji, a także udzielania pomocy osobom niepełnosprawnym.
Podobnie jak w standardowej klasie, warto pomyśleć o szkolnym ubezpieczniu dziecka, które zapewni wypłatę świadczeń w razie wypadków (złamania, zwichnięcia etc.). Taka polisa ochroni je zarówno przed wypadkami w szkole, jak i poza nią, np. podczas zabaw na zewnątrz czy wyjazdów wakacyjnych. O tym dlaczego jest ono istotne, możemy przeczytać w artykule: Wypadek dziecka w szkole - co robić?
Klasa integracyjna – przepisy
Od roku szkolnego 2018/2019 weszły w życie nowe przepisy wskazujące, że w oddziale integracyjnym w szkole ogólnodostępnej powinno znaleźć się maksymalnie 20 uczniów, z czego nie więcej niż 5 niepełnosprawnych. Doborem dzieci zajmuje się dyrektor szkoły we współpracy z rodzicami. Znaczenie mają tu potrzeby dzieci niepełnosprawnych, a także ich możliwości psychofizyczne.
Klasy integracyjne po reformie
Nowa reforma szkolnictwa zlikwidowała gimnazja i wydłużyła okres nauczania w szkole podstawowej do 8 lat. Zasady organizacji klasy integracyjnej zostały ustalone na bazie przepisów, które weszły w życie od roku szkolnego 2018/2019.
Klasa integracyjna plusy i minusy
Biorąc pod uwagę organizację takich oddziałów, a także sposób ich funkcjonowania, za największą zaletę klasy integracyjnej należy uznać fakt, iż jest znacznie mniej liczna od standardowych. Jest to korzystne zarówno dla uczniów zdrowych, jak i niepełnosprawnych, ponieważ nauczyciel jest w stanie poświęcić im więcej uwagi.
Do tego dochodzi druga osoba, czyli nauczyciel wspomagający, który gwarantuje nieocenioną pomoc dla dzieci niepełnosprawnych. Warto nadmienić także, że personel do klas integracyjnych dobierany jest niezwykle skrupulatnie. Nauczyciele muszą bowiem wyróżniać się szeroką wiedzą psychologiczną, co także działa z korzyścią dla uczniów. Ponadto, jak dodaje Renata Flis, ekspert w dziedzinie kształcenia integracyjnego: “Należy pamiętać, że duch integracji działa w dwie strony – wzajemne zrozumienie, akceptacja, pomocowość dają podwaliny integracji społecznej. Dotyczą i są obowiązkiem zarówno dziecka/osoby z niepełnosprawnością jak i tzw. zdrowych rówieśników”.
Jeśli chodzi natomiast o minusy, związane są one przede wszystkim z tym, że o klasach integracyjnych mało się mówi, przez co bardzo żywe są stereotypy. Rodzice obawiają się takich oddziałów, jednak rzeczywistość pokazuje, że są one korzystne także dla dzieci zdrowych. Uczą się one bowiem bardzo dobrych postaw społecznych.
Wszystko to sprawia, że klasy integracyjne są niezwykle potrzebne w polskim szkolnictwie. Wciąż jest ich jednak za mało – wymagany jest dalszy rozwój, a także tworzenie korzystnych warunków do tworzenia takich oddziałów.
