Co to jest czerniak?
W opinii publicznej często pojawia się stwierdzenie, że czerniak to rak skóry. Należy w tym miejscu zestawić ze sobą pojęcia raka i nowotworu. W pierwszym przypadku komórki nowotworowe pojawiają się w tkance nabłonkowej. Czerniak nie jest zatem rakiem, ponieważ powstaje w tkance nienabłonkowej.
Określa się go więc mianem nowotworu złośliwego. Jak wskazują definicje, czerniak złośliwy wywodzi się z melanocytów, czyli komórek pigmentowych, które występują w warstwie podstawowej naskórka, ale również w błonie naczyniowej oka, uchu wewnętrznym i oponach mózgowo-rdzeniowych.
Krajowy Rejestr Nowotworów podaje, że czerniak złośliwy „z największą częstością występuje wśród osób rasy kaukaskiej szczególnie narażonych na promieniowanie słoneczne”.
Objawy czerniaka
Wykrycie czerniaka przez osobę niebędącą lekarzem lub dermatologiem może okazać się niezwykle trudne. Warto pamiętać, że co prawda nie każdy pieprzyk jest czerniakiem, jednak nowotwór może pojawić się właśnie w formie pieprzyka.
Dlatego też należy reagować na objawy fizyczne czerniaka. Co powinno być alarmujące? Przede wszystkim zaczerwienienie powstające wokół pieprzyka lub innej zmiany barwnikowej. Poza zaczerwienieniem, powstać może także obrzęk skóry.
Objawem zmian nowotworowych często jest także zmiana wielkości lub kształtu pieprzyka – znacząco się on zwiększa, a jego kształt przypomina kalafior. Do tego dochodzi także zmiana zabarwienia. W skrajnych przypadkach występuje również krwawienie, a nawet owrzodzenie.
Czy czerniak boli? Jednym z objawów nowotworu może być mrowienie wokół zmiany barwnikowej, świąd, ale także dość intensywny ból. Biorąc pod uwagę fakt, iż czerniak może rozwinąć się wokół pieprzyków, niektóre z nich są usuwane profilaktycznie. Należy jednak pamiętać, że wspomniane objawy pojawiają się także na „czystych” fragmentach skóry.
Jak szybko rozwija się czerniak?
Jak wskazują badania, czerniak to jeden z najszybciej rozwijających się nowotworów skóry. Jego komórki w przeciągu około czterech godzin tworzą połączenia między sobą. Szybkość rozwijania się komórek czerniaka nie jest jednak jedynym problemem. Na pewnym etapie rozwoju nowotworu, mogą one migrować w głąb skóry brodawkowej. Jeszcze później dojść może do przerzutów, które powstają przez kilka miesięcy, a nawet lat. Z tego też powodu, po kilku latach od usunięcia guza komórki czerniaka nadal mogą migrować.
Jak wygląda czerniak?
Najczęstszym powodem późnego wykrycia nowotworu jest zbyt mała świadomość społeczeństwa. Wiedza na temat tego, jak rozpoznać czerniaka jest bardzo ważna, pozwala bowiem zareagować w odpowiednim czasie.
Choć nowotwór rozwija się najczęściej na skórze, jego komórki mogą pojawić się również w błonie śluzowej gałki ocznej, nosa czy też ust. Do tego dochodzi przewód pokarmowy i opony mózgowo-rdzeniowe. Mówiąc krótko – wszędzie tam, gdzie są melanocyty.
Jak wygląda czerniak w początkowej fazie?
Jest to zmiana naskórna o nierównomiernym zabarwieniu (w jednym miejscu może być ciemniejsza, a w innym jaśniejsza) i asymetrycznym kształcie. Jej powierzchnia jest nieregularna (mogą pojawić się uwypuklenia). Co jednak najistotniejsze, czerniak rośnie bardzo szybko.
Jak odróżnić czerniaka od pieprzyka?
Brak reakcji najczęściej związany jest z myleniem groźnej zmiany ze zwykłym pieprzykiem. Jak się jednak okazuje, dokładniejsze oględziny często wystarczają, by dojść do tego, że coś jest nie tak.
Czerniak a pieprzyk – na co zwrócić uwagę? Podkreślić należy przede wszystkim fakt, że zabarwienie pieprzyka jest jednolite. W przeciwieństwie do czerniaka, wyróżnia się także symetrycznym kształtem, regularnymi brzegami i równą powierzchnią. Pieprzyk co prawda może rosnąć, ale odbywa się to bardzo wolno (na przestrzeni kilku lat).
Czerniak - grupa ryzyka
Choroba dotknąć może każdego, niezależnie od wieku czy koloru skóry, choć badania wskazują, że najczęściej czerniak złośliwy pojawia się u osób białych. Ponad 90% przypadków zachorowań dotyczy oddziaływania promieniowania ultrafioletowego. Dlatego też tak groźne jest częste opalanie się bez kremów z filtrem, a także nałogowe korzystanie z solarium.
W grupie ryzyka znajdują się również osoby piegowate, o jasnej karnacji, z licznymi znamionami oraz ci, w rodzinach których pojawiały się przypadki zachorowań. Do zmian nowotworowych może dojść także w przypadku znacznego osłabienia układu immunologicznego.
Ponadto, lek. med. Wiesław Zmysłowski podkreśla, że ryzyko zachorowania zwiększa intensywne opalanie “W naszej szerokości geograficznej, przy panującym nasłonecznieniu, największe zagrożenie nowotworem złośliwym skóry - czerniakiem, niosą poparzenia słoneczne. Zwłaszcza że jesteśmy ludźmi o jasnej karnacji, u których podatność na poparzenia jest uwarunkowana genetycznie. Większość skórnych zmian nowotworowych spowodowanych jest promieniowaniem ultrafioletowym UVB i UVA. Intensywne i nierozsądne opalanie się w pełnym słońcu lub za pomocą sztucznego promieniowania UV znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia czerniaka (o 70%) oraz innych złośliwych nowotworów skóry (50% do nawet 100%)”.
Warto podkreślić, że czerniak jest nowotworem, który często jest objętym ubezpieczeniem na życie - składka miesięczna w przypadku takiej polisy zapewni dostęp do badań i dodatkowych środków na leczenie. Więcej na temat samego ubezpieczenia, możesz przeczytać w naszym artykule Polisa na życie - co warto wiedzieć?
Czerniak - jak przebiega leczenie?
Proces leczenia zależny jest od stadium rozwoju czerniaka. Rokowania są oczywiście najlepsze na wczesnym etapie – usuwana jest wtedy zmiana skórna oraz okoliczna tkanka. Jeśli czerniak ma grubość ponad 1 mm, lekarze wykonują biopsję węzłów chłonnych. W przypadku wykrycia komórek nowotworowych, dochodzi do ich wycięcia, a także do leczenia systemowego.
Leczenie czerniaka w zaawansowanym stadium polega natomiast na:
- chemioterapii – przy wykorzystaniu cyklostatyków,
- radioterapii – stosowane jest promieniowanie elektromagnetyczne,
- immunoterapii – czyli pobudzeniu układu odpornościowego,
- terapii celowanej – poprzez podawanie leku blokującego receptory lub mechanizmy komórek nowotworowych.
Od jakiegoś czasu na rynku dostępne są polisy uwzględniające ewentualność zachorowania na nowotwór. Składka miesięczna ubezpieczenia na życie nie jest wysoka, dlatego warto się nim zainteresować, zwłaszcza będąc w grupie ryzyka. Ma to ogromne znaczenie szczególnie w kontekście nowotworów, które często pojawiają się nagle, a ich rozwój następuje szybko. Działać trzeba więc od razu, warto pomyśleć więc o wykupieniu polisy na życie, która połączy kilka rodzajów ubezpieczeń, np. na życie i zdrowotne. Składka miesięczna ubezpieczenia na życie może wynosić zaledwie 150-200 zł. To nieduża kwota w porównaniu do kosztów leczenia, jakie trzeba ponieść w przypadku tak poważnej choroby, jaką stanowi nowotwór. Dobrym rozwiązaniem okaże się także ubezpieczenie na wypadek nowotworu, które gwarantuje wypłatę 100% kwoty ubezpieczenia zaraz po diagnozie. Nieocenionym wsparciem jest jednocześnie pomoc assistance w codziennym życiu, która może przyjąć formę np. transportu medycznego i dostarczania leków.
Jak rozmawiać z bliskimi o chorobie?
Czerniak to choroba, która wywołuje niepokój wśród bliskich. Obawy dotyczą także najmłodszych, którzy często nie mają pojęcia do właściwie się dzieje, ponieważ rodzice nie chcą wtajemniczać ich w tak trudne tematy. Jak się okazuje, nie do końca jest to właściwie postępowanie. O chorobach warto rozmawiać. W jaki sposób to zrobić? O tym możesz przeczytać w naszym artykule Trudne tematy wcale nie takie trudne. Wsparcie najbliższych ma przecież bardzo duże znaczenie.
Zobacz też: Markery nowotworowe - czym są, czy warto je robić i jak długo czeka się na wynik?
