Co to jest babeszjoza?
Babeszjoza (babezjoza, piroplazmoza) jest to choroba zwierząt i ludzi wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Babesia. U psów najczęściej spotykanym gatunkiem jest Babesia canis. Wnika on do organizmu psa po ukąszeniu kleszcza. W Europie babeszjoza najczęściej roznoszona jest przez kleszcza łąkowego Dermacentor reticulatus. Transmisja pasożyta następuje po około 24 godzinach od ukąszenia, jednakże im krócej kleszcz wbity jest w skórę zwierzęcia, tym lepiej. Zastosowanie nieprawidłowej procedury wyjmowania kleszcza może doprowadzić do zwrócenia treści z jego ślinianek do organizmu psa.
Zobacz też: Jak prawidłowo wyjąć kleszcza?
Babeszja po wniknięciu do krwioobiegu zwierząt i ludzi atakuje erytrocyty, w których się namnaża. Po kilku dniach, gdy postaci potomnych jest dostatecznie dużo, opuszczają one czerwoną krwinkę doprowadzając do jej zniszczenia. Następnie babeszje atakują kolejne krwinki, doprowadzając w ten sposób do ujawienia się objawów choroby.
Babeszjoza - objawy u psa
Babeszjoza może mieć różny przebieg i zależy on od wieku zwierzęcia, jego statusu immunologicznego oraz występowania innych chorób. Przebieg ostry jest najbardziej niebezpieczny i może stanowić zagrożenie dla życia psa. Jeżeli zauważymy wbitego kleszcza w ciało psa, w ciągu tygodnia należy zwracać uwagę na poniższe objawy:
- Apatia
- Ospałość
- Wymioty
- Niechęć do jedzenia
- Niechęć do picia
- Gorączka
- Blade lub żółte błony śluzowe
- Przyspieszony oddech
- Ciemniejsza barwa moczu
Warto zapamiętać jakie objawy towarzyszą babeszjozie (in. piroplazmozie) i w razie ich zaobserwowania jak najszybciej zgłosić się do lekarza weterynarii. Lekarz wykona badanie krwi oraz rozmaz, który jest niezbędny do postawienia rozpoznania. W rozmazie za pomocą specjalnego barwienia uwidaczniane są gruszkowate postaci inwazyjne pasożyta w czerwonych krwinkach.
Leczenie babeszjozy i rokowania
Lekarz weterynarii rozpisuje leczenie na podstawie aktualnego badania morfologicznego i biochemicznego krwi. Szczególną uwagę zwraca się na stopień anemii, stan nawodnienia organizmu, równowagę jonową oraz parametry nerkowe i wątrobowe. Najważniejszą substancją stosowaną przeciw pierwotniakowi z rodzaju Babesia jest imidokarb. Dopełnieniem leczenia babeszjozy u psów jest odpowiednio dobrana i rozłożona w czasie płynotreapia. Jeśli objawy anemii są bardzo nasilone, co między innymi rozpoznaje się po niskim hematokrycie, lekarz podejmuje decyzję o przetoczeniu krwi u zwierzęcia. W leczeniu babeszjozy bardzo ważna jest szybka reakcja właściciela. Uwalniana podczas rozpadu erytrocytów hemoglobina trafia do nerek i w dużych ilościach może doprowadzić do uszkodzenia kanalików nerkowych. Jeśli choroba rozwinie się do tego stopnia, dochodzi do ostrej niewydolności nerek, co znacznie pogarsza rokowanie u pacjenta.
Babeszjoza u kotów
Choroba ta u kotów nie jest często odnotowywana na terenie Europy. Babeszjoza kotów stanowi poważny problem kliniczny w Afryce Południowej i stamtąd pochodzi najwięcej doniesień opisujących przebieg tej jednostki chorobowej. Gatunkiem najbardziej niebezpiecznym dla kotów jest Babesia felis. Piroplazmoza u tych zwierząt przenoszona jest najprawdopodobniej przez kleszcze, jednakże nie zidentyfikowano dotychczas, które dokładnie pajęczaki są jej wektorami. Najczęstszymi objawami występującymi u kotów są anemia, ospałość oraz matowa sierść. Rozwój choroby zależy od gatunku pasożyta oraz stanu immunologicznego pupila. Wirus nabytego niedoboru immunologicznego - FIV oraz wirus białaczki kotów - FeLV lub jednoczesne zakażenie bakterią Mycoplasma hemofelis zaostrzają przebieg babeszjozy. Schemat leczenia u kotów jest inny niż u psów. Najbardziej skuteczną substancją wobec gatunków babeszji atakujących koty jest prymachina. Na terenie naszego kraju babeszjoza u kotów jest marginalnym problemem.
Zapobieganie babeszjozy – jak chronić pupila przed kleszczami?
Najważniejszym elementem zapobiegania babeszjozy jest stosowanie przez cały rok preparatów ochronnych przeciw kleszczom. Obecnie temperatury dobowe w okresie zimowym często przekraczają 5-7 °C co sprawia, kleszcze mają dużo większą przeżywalność w tym czasie. Implikuje to ryzyko zakażenia bebeszją w miesiącach zimowych, jak i również większą ilość pasożytów, która dożyje do czasu wiosennego i letniego. Aby jak najskuteczniej chronić psa przed pasożytami zewnętrznymi, o pomoc w doborze preparatów warto poprosić lekarza weterynarii. Niestety na wiele substancji kleszcze stały się odporne, dlatego warto zapoznać się z produktami, które mają największą skuteczność. W przypadku babeszjozy u psów zdecydowanie lepiej zapobiegać niż leczyć.
Babeszjoza występuje również u ludzi – jest chorobą, która może towarzyszyć boreliozie. Dlatego też pamiętaj, aby zadbać o bezpieczeństwo nie tylko swoich czworonożnych przyjaciół, ale również swoje i najbliższych.
Źródła (bibliografia):
Gad Baneth, Antiprotozoal treatment of canine babesiosis, 2018, dostęp: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29657012/
Laia Solano-Gallego, Ángel Sainz, Xavier Roura, Agustín Estrada-Peña, Guadalupe Miró, A review of canine babesiosis: the European perspective, 2016, dostęp: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27289223/
http://www.abcdcatsvets.org/babesiosis/
Artykuł powstał w ramach współpracy z PETHELP.
