Na rynku dostępnych jest wiele produktów finansowych, które pomagają gromadzić oszczędności na tzw. jesień życia. Taką rolę pełnią pracownicze plany kapitałowe (PPK), indywidualne konta emerytalne (IKE) oraz indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). Podpowiadamy który z produktów warto wybrać.
PPK, IKE a IKZE – skuteczne sposoby na emerytalną poduszkę finansową
By zapewnić sobie godne życie na emeryturze, większość z nas powinna oszczędzać na własną rękę. Zmiany demograficzne sprawiają, że emerytura wypłacana przez ZUS może okazać się niewystarczająca, by utrzymać obecny poziom życia. Żyjemy coraz dłużej, co oznacza, że także zgromadzone środki muszą wystarczyć na dłużej (wysokość emerytur będzie zatem spadać). Dodatkowo, współczynnik urodzeń jest znacznie niższy niż kiedyś – mniej osób „pracuje na emerytów”, a to rodzi ryzyko dla systemu emerytalnego. Trzeba zatem samodzielnie zadbać o dodatkowe oszczędności, które będą poduszką finansową po zakończeniu aktywności zawodowej. Skutecznym sposobem na gromadzenie kapitału są PPK, IKE i IKZE. Warto korzystać ze wszystkich tych produktów jednocześnie – każdy z nich ma trochę inne cechy, dzięki czemu się uzupełniają.
Postaw na PPK – jakie ma zalety?
PPK to program długoterminowego oszczędzania dedykowany pracownikom. PPK uruchamia pracodawca i zapisuje do niego osoby zatrudnione w danym przedsiębiorstwie. Tak samo jak IKE czy IKZE, program PPK jest całkowicie dobrowolny dla pracowników – w każdym momencie mogą podjąć decyzję o ewentualnym zawieszeniu lub wznowieniu uczestnictwa (zobacz więcej PPK - jak przystąpić do programu?). W ramach PPK zatrudnieni co miesiąc (gdy uczestniczą w programie) gromadzą na swoim indywidualnym rachunku PPK wpłaty odprowadzane z wynagrodzenia (co najmniej 2%, a maksymalnie 4% pensji brutto). Dodatkowo pracodawca co miesiąc (gdy pracownik uczestniczy w programie) z własnych środków dokłada przynajmniej 1,5% pensji pracownika (maksymalnie 4%). Uczestnicy PPK mogą korzystać także z dopłat państwowych – 250 zł na start i 240 zł rocznie (więcej na ten temat tutaj).
Sprawdź PPK a wynagrodzenie - Ile można oszczędzić w PPK?
Kolejną zaletą PPK jest to, że gromadzony kapitał jest prywatny. By skorzystać ze wszystkich korzyści uczestnicy powinni wypłacać środki po ukończeniu 60. roku życia lub w specjalnych sytuacjach życiowych sfinansowanie wkładu własnego na zakup/budowę nieruchomości lub pokrycie kosztów leczenia. Środkami można dysponować w dowolnym momencie wypłacając je na dowolny cel (zobacz też: Jak i kiedy wypłacić pieniądze z PPK?). Wpłaty gromadzone na rachunku PPK są inwestowane w ramach funduszy zdefiniowanej daty – to rozwiązanie dopasowane do cyklu życia inwestorów, a więc ich zmieniających się potrzeb w zakresie stóp zwrotu i ryzyka.
Zobacz też: Fundusz zdefiniowanej daty w PPK - co to jest i jak działa?
Zalety oszczędzania w IKZE
IKZE, obok IKE, to dobrowolny produkt emerytalny, gdzie samodzielnie gromadzimy oszczędności emerytalne. Zaletą obu kont jest fakt, że ich posiadacze decydują kiedy i ile chcą odkładać, a wpłaty są inwestowane na rynku kapitałowym (sprawdź też: Dlaczego warto oszczędzać w IKE i IKZE?). W przypadku IKZE dodatkowa korzyść to możliwość odliczenia wpłat z danego roku kalendarzu od podstawy opodatkowania w PIT. W 2024 r. z tytułu wpłat na IKZE możemy obniżyć podatek nawet o 3004 zł (wariant w przypadku maksymalnej kwoty wpłat na IKZE oraz opodatkowania stawką 32%). W przypadku opodatkowania stawką 12% maksymalna kwota ulgi w 2024 r. wyniesie 1127 zł. Dla samozatrudnionych, maksymalna kwota korzyści podatkowej to 4507 zł (opodatkowanie stawką 32%). W przypadku opodatkowania stawką 12%, korzyść podatkowa może wynieść do 1690 zł, a stawką liniową 19% wyniesie 2676 zł (sytuacje szczególne, np. ponoszenie straty, mogą mieć wpływ na wysokość tej kwoty).
Sprawdź Wszystko o IKZE – ustawa, wypłata, oszczędzanie
Należy pamiętać, że oszczędzając w IKZE przy wypłacie, a więc gdy wycofuje środki po ukończeniu 65. roku życia (oraz gdy oszczędzaliśmy w ramach konta co najmniej 5 lat), pobierany jest podatek w wysokości 10%. Nie jest pobierany natomiast podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki). Dodatkowo zwracamy uwagę, że w ramach IKZE w danym roku kalendarzowym można wpłacać środki do maksymalnego limitu (określonego w ustawie) – w 2024 r. to 9388,80 zł. W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą formie samozatrudnienia (pozarolnicza działalność, w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych) maksymalny limit wpłat na IKZE jest podwyższony i wynosi 1,8-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (w 2024 r. jest to 14 083,20 zł).
Sprawdź: Odliczenie od podatku w IKE i IKZE - kiedy i na jakich zasadach przysługuje?
Zalety IKE - czym IKE różni się od IKZE?
IKE działa na podobnej zasadzie jak IKZE. Podstawowa różnica to preferencje podatkowe oraz limit rocznych wpłat. Posiadacze IKE korzystają z innej ulgi podatkowej niż w IKZE – jest ona odczuwalna nie na początku, lecz pod koniec oszczędzania. W IKE co prawna nie odliczamy wpłat od PIT, ale wycofując środki (po ukończeniu 60. roku życia i spełnieniu warunków dotyczących okresu oszczędzania) nie płacimy podatku Belki (sprawdź: Jak obliczyć podatek Belki w IKE i IKZE?). Wypłacając kapitał na rachunek bankowy, posiadacz IKE otrzymuje całą kwotę zgromadzoną na IKE – a więc również całość wypracowanego zysku (jeśli udało się go osiągnąć). W związku z tym, że wpłat na IKE nie odliczano od podstawy opodatkowania, przy wypłacie nie jest potrącany podatek zryczałtowany tak jak w IKZE.
Posiadacze IKE mogą także więcej wpłacić na konto w danym roku kalendarzowym niż posiadacze IKZE. W IKE maksymalny limit wpłat w 2024 r. wynosi 23 472 zł.
Różnice IKE a IKZE oraz PPK - podsumowanie
By ułatwić decyzję o wyborze produktu podsumowujemy różnice między PPK, IKE i IKZE.
Spośród powyższych produktów warto postawić przede wszystkim na PPK. Różnica między IKZE a PPK oraz między IKE a PPK to przede wszystkim fakt, że na IKE i IKZE odkładamy sami, a w PPK wspiera nas pracodawca i państwo. Wsparcie ma naprawdę realny wymiar – pracownik odprowadza 2% pensji brutto, a pracodawca dokłada kolejne 1,5% pensji brutto. Do tego dochodzą państwowe dopłaty roczne w wysokości 240 zł i wpłata powitalna w wysokości 250 zł.
Jeśli nasz dylemat to IKE vs IKZE to pamiętajmy, że IKZE warto wybrać, jeśli chcemy skorzystać z ulgi podatkowej i obniżyć PIT za dany rok. Wpłaty na IKZE możemy odliczyć od podstawy opodatkowania w zeznaniu podatkowym. Przy wypłacie (po 65. roku życia) środki z IKZE są obniżane o 10% podatku zryczałtowanego.
Zalety IKE to natomiast wyższy limit wpłat w danym roku niż ma to miejsce w przypadku IKZE. Dodatkowo, przy wypłacie (po ukończeniu 60. roku życia) nie ma żadnych potrąceń, choć pamiętajmy, że wpłat na IKE nie odliczymy w PIT.
